Ολοένα και περισσότερο φαίνεται ότι περιπλέκεται το «κουβάρι» της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, με τα δεδομένα για το μέλλον του έργου Great Sea Interconnector (GSI) να αλλάζουν συνεχώς. Από το βήμα που έγινε προ ημερών από την πλευρά της ΡΑΕΚ -με την πολυπόθητη διαβεβαίωση της έγκρισης του εσόδου υπό τον όρο, βέβαια, αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος- φθάνουμε στο σημείο το έργο να κινδυνεύει με οριστικό «πάγωμα» εν μέσω αντικρουόμενων απόψεων στην Κύπρο.
Έτσι, στην πρόσφατη διαφωνία του Κύπριου υπουργού Οικονομικών με τη ΡΑΕΚ έρχεται να προστεθεί η τοποθέτηση του αναπληρωτή κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Αντωνίου, ότι η υπόθεση θα χρειαστεί να εξεταστεί ξανά από το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου, γεγονός που μεταφράζεται σε ακόμη μεγαλύτερες καθυστερήσεις.
Κατά την τέταρτη κατά σειρά τηλεδιάσκεψη μεταξύ ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ, ΑΔΜΗΕ και Κομισιόν, που έλαβε χώρα στις 31 Ιουλίου, και η οποία είχε ως στόχο την αλλαγή στάσης της ΡΑΕΚ και, κυρίως, την έγκριση του εσόδου ύψους 25 εκατ. ευρώ, αποδείχθηκε πως η κατάσταση είναι πιο σύνθετη από ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί.
Η ΡΑΕΚ εξέδωσε την περασμένη Τετάρτη απόφαση για την ανάκτηση των 25 εκατ. ευρώ, όπως είχε δεσμευτεί, ωστόσο έθεσε ως βασική προϋπόθεση ότι ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να εξασφαλίσει την Άδεια Ιδιοκτήτη και την Άδεια Διαχειριστή Γραμμής Διασύνδεσης, προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάκτηση του εσόδου μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας, με την ενσωμάτωσή του στις Χρεώσεις Χρήσης Συστήματος.
Η σχετική απόφαση από την ΡΑΕΚ αναμένεται προς τα τέλη Αυγούστου, με τα χρονοδιαγράμματα να βρίσκονται σε οριακό σημείο.
Ωστόσο, λίγες μόλις ημέρες μετά την απόφαση της ΡΑΕΚ, η δημόσια παρέμβαση του υπ. Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, ήρθε να επιβεβαιώσει τις έντονες αντικρουόμενες δυνάμεις που υπάρχουν στην Κύπρο για το έργο.
Συγκεκριμένα, ο κ. Κεραυνός, μιλώντας το Σαββατοκύριακο σε κυπριακό ραδιόφωνο αμφισβήτησε τη βιωσιμότητα και τη δυνατότητα υλοποίησης του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, υπογραμμίζοντας ότι έχει στα χέρια του δύο μελέτες από «πολύ σοβαρούς και αξιόπιστους οργανισμούς», οι οποίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο.
Μάλιστα, σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα Πολίτης «τα όσα ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών δεν ακούγονται για πρώτη φορά, αλλά για πρώτη φορά τοποθετείται ο ίδιος με τόσο σαφή τρόπο, αμφισβητώντας ανοιχτά το έργο, την προοπτική ολοκλήρωσής του και την πολιτική απόφαση, σε επίπεδο κυβερνήσεων Ελλάδας και Κύπρου, να υλοποιηθεί η διασύνδεση.
Η τοποθέτηση αυτή έρχεται και σε μια στιγμή που φουντώνουν τα σενάρια ανασχηματισμού. Το παραπολιτικό παρασκήνιο αναφέρει ότι ο κ. Κεραυνός δεν θα αποτελεί μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου και ο υπουργός Οικονομικών δείχνει πιο ελεύθερος στις τοποθετήσεις του».
Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα, «σε αυτή τη φάση, η κριτική από το ΥΠΟΙΚ είναι ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης δεν προχωρά για γεωπολιτικός λόγους, με τον κ. Κεραυνό να δείχνει ευθέως προς την Τουρκία ως την αιτία που έχει θέσει σε παύση σημαντικό μέρος των εργασιών. Δεν πραγματοποιούνται οι έρευνες στο βυθό και δεν προχωρά η πόντιση του καλωδίου, το οποίο η NEXANS συνεχίζει να κατασκευάζει και να πληρώνεται για τις εργασίες της».
Το ζήτημα της ανάκτησης εσόδου δεν αποτελούσε το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον GSI, ωστόσο για την κυπριακή πλευρά πλέον αποτελεί πρόβλημα. Ερωτηθείς ο κ. Κεραυνός, «τι θα μπορούσε να αλλάξει τη στάση του Υπουργείου Οικονομικών», απάντησε ότι μόνο εάν το έργο υλοποιείτο και βρισκόταν σε καλό στάδιο, τότε θα μπορούσε να επανεξεταστεί η προσέγγιση.
Ανέφερε δε ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η βυθομέτρηση, η οποία είναι κρίσιμη για τον καθορισμό του συνολικού κόστους. Συνέδεσε την καθυστέρηση με το γεωπολιτικό ρίσκο, δηλώνοντας ότι η παρέμβαση της Τουρκίας δεν επιτρέπει την ολοκλήρωση της βυθομέτρησης και κατ’ επέκταση την πρόοδο του έργου.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υπουργός Ενέργειας
Σύμφωνα με την κυπριακή εφημερίδα και ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, τοποθετήθηκε με τρόπο που επίσης θέτει υπό την αίρεση της ομαλής υλοποίησης του έργου και, ειδικότερα, την εκταμίευση των 25 εκατ. ευρώ προς τον ΑΔΜΗΕ.
«Χωρίς χρηματοδότηση και από τους καταναλωτές κατά τη φάση των εργασιών ο GSI δεν έχει μέλλον, παρά την πολιτική στήριξη από τις δύο κυβερνήσεις και τη γενναία χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Βρισκόμαστε πάλι σε ένα σημείο που η κυβέρνηση δεν στέλνει μια ξεκαθάρη εικόνα για το έργο και φαίνεται να υποβόσκει μια ενδοκυβερνητική κόντρα. Ανεξάρτητα από τα γεωπολιτικά εμπόδια, η κυπριακή πλευρά στέλνει μια εικόνα διγλωσσίας», σημειώνει η κυπριακή εφημερίδα.
Υπό εξέταση από το Υπουργικό Συμβούλιο ξανά το έργο
Έτσι, στην ανοικτή διαφωνία του υπ. Οικονομικών με τη ΡΑΕΚ έρχεται να προστεθεί η πρόσφατη τοποθέτηση του αναπληρωτή κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Αντωνίου, ο οποίος κατέστησε σαφές ότι η υπόθεση θα χρειαστεί να ξαναπεράσει από το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου.
Συγκεκριμένα, μιλώντας την Τρίτη στο κρατικό ραδιόφωνο (ΡΙΚ), ο κ. Αντωνίου τόνισε η τελική απόφαση θα παρθεί από το υπουργικό συμβούλιο και ότι για να εκταμιευθούν τα 25 εκατ. ευρώ, πρέπει το έργο να κριθεί υλοποιήσιμο και βιώσιμο.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, απαιτείται και η έγκριση της κυβέρνησης για την πληρωμή των χρημάτων, μετά την πρόσφατη απόφαση της ΡΑΕΚ.
Τι θα γίνει αν το έργο «παγώσει»
Υπενθυμίζεται ότι το μνημόνιο συναντίληψης που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2024 ανάμεσα στους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, προβλέπει ότι η ανάκτηση εσόδου από τους Κύπριους καταναλωτές για δαπάνες του έργου θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό με τη διάθεση συνολικού ποσού 125 εκατ. ευρώ την πενταετία 2025 - 2029.
Ωστόσο, αν το έργο «παγώσει» θα τεθεί σε ισχύ η περίφημη ρύθμιση του 50%-50%, (αντί για το αρχικό 63% η κυπριακή, 37% η ελληνική), όπως προβλέπει η διάταξη που είχε αλλάξει κατόπιν απαίτησης από την κυπριακή πλευρά. Δηλαδή, η ελληνική κυβέρνηση θα καλύψει το μισό κόστος.
Έτσι, με βάση αυτήν τη lose-lose ρύθμιση, σε περίπτωση που το έργο μπλοκάρει και χωρίς υπαιτιότητα του φορέα υλοποίησης, δηλαδή του ΑΔΜΗΕ, ο τελευταίος μπορεί να ανακτήσει τις μέχρι τότε δαπάνες. Η κυπριακή πλευρά αντί για τα 25 εκατ. ευρώ που καλείται σήμερα να πληρώσει, θα κληθεί να καταβάλει 125 εκατ. ευρώ, όσο το 50% των μέχρι τώρα συνολικών δαπανών του ΑΔΜΗΕ, που διαμορφώνονται σε 251 εκατ. ευρώ.
Η στάση της Nexans
Στο απόηχο των εξελίξεων, ο CEO της Nexans, Christopher Guérin, δήλωσε πρόσφατα σε αναλυτές ότι «υπάρχουν ακόμα πολλές συζητήσεις με διάφορους εμπλεκόμενους, αλλά είμαστε σε στενή συνεργασία με τον πελάτη για να συνεχίσουμε την παραγωγή. Έχουμε ήδη λάβει προκαταβολή τον Απρίλιο που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε έως τον Αύγουστο (....) το σημαντικό είναι ότι το έργο συνεχίζεται και λαμβάνουμε πληρωμές».
Ωστόσο, είπε ότι «εάν ο GSI ακυρωθεί, έχουμε άλλα έργα που μπορούμε να αξιοποιήσουμε. Το οικονομικό αποτύπωμα της ακύρωσης δεν το θεωρούμε σημαντικό, ούτε θα επηρεάσει τους στόχους για το 2028. Κάθε μέρα εργαζόμαστε σε plan B».
Την περασμένη Παρασκευή η γαλλική εταιρεία θέλησε να τοποθετηθεί επί του θέματος, με την εξής ανακοίνωση: «Σε απάντηση πρόσφατων δημοσιευμάτων σχετικά με το έργο του Great Sea Interconnector, η Nexans θα επιθυμούσε να διευκρινίσει τα εξής:
Όλα τα καλώδια που έχουν ήδη κατασκευαστεί για το GSI έχουν εξοφληθεί πλήρως, εξαλείφοντας έτσι οποιαδήποτε οικονομική έκθεση της Εταιρείας σε περίπτωση προσαρμογών στο έργο.
Οι προηγμένες λύσεις καλωδίων HVDC της Nexans είναι ιδιαίτερα περιζήτητες σε μια σειρά έργων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επομένως, οποιαδήποτε διαθέσιμη παραγωγική ικανότητα μπορεί να αναδιατεθεί σε άλλες πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι ήδη σε εξέλιξη ή υπό σχεδιασμό».
Σχέδιο διασύνδεσης της Τουρκίας με τα Κατεχόμενα
Και ενώ το μέλλον ενός τόσο σημαντικού έργου παραμένει αβέβαιο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχωρά μεθοδικά την ηλεκτρική διασύνδεση της χώρας του με τα κατεχόμενα της Κύπρου, αποσκοπώντας στην πλήρη ενσωμάτωση των κατεχόμενων στο τουρκικό κράτος.
Το σχέδιο για την ηλεκτρική διασύνδεση έχει ξεκινήσει από το 2016, όταν το ψευδοκράτος και η Τουρκία συμφώνησαν την πρώτη τεχνική μελέτη, και προβλέπει καλώδιο ισχύος 300 MW. Ενώ ο αρχικός προγραμματισμός για την πόντιση του ήταν τη διετία 2024 - 2025, αναμένεται τελικά η ολοκλήρωσή του το 2028.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
