Τη σημαντική διάχυση των ωφελειών από τα νέα μέτρα του προϋπολογισμού σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, με ιδιαίτερη έμφαση στη μεσαία τάξη και τη μείωση της φτώχειας, αναδεικνύει το προσχέδιο Προϋπολογισμού (Draft Budgetary Plan - DBP 2026) που υποβλήθηκε από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της χώρας.
Στο προσχέδιο αποτυπώνονται οι βασικές παρεμβάσεις που ενσωματώνονται στον Προϋπολογισμό του 2026. Ιδιαίτερα ωφελημένοι εμφανίζονται όσοι διαβιούν με ετήσια εισοδήματα μεταξύ 20.000 και 60.000 ευρώ, κυρίως λόγω των αλλαγών στη φορολογική κλίμακα που θα τεθούν σε ισχύ από 1.1.2026.
Σύμφωνα με τις προβολές του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, τα νέα μέτρα οδηγούν σε αισθητή μείωση του ποσοστού φτώχειας. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των νοικοκυριών με διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το 60% του εθνικού μέσου όρου περιορίζεται έως και 5,5 ποσοστιαίες μονάδες για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ στο σύνολο του πληθυσμού το ποσοστό φτώχειας εκτιμάται ότι θα μειωθεί από 16,9% το 2025 σε 15,1% μετά την εφαρμογή των νέων μέτρων.
Ενδεικτικά, ένα νοικοκυριό με διαθέσιμο εισόδημα 6.707,33 ευρώ ανά άτομο, που σήμερα βρίσκεται στο όριο φτώχειας, μετά τα νέα μέτρα θα φτάσει τα 6.980,69 ευρώ και θα ανέλθει στην εισοδηματική κατάταξη.
Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι έως και 250.000 πολίτες θα ξεπεράσουν το όριο της φτώχειας, αποκλειστικά λόγω των μέτρων στήριξης για το 2025-2026. Τη μεγαλύτερη μείωση αναμένεται να καταγράψουν οι μοναχικοί ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών (5,5%) και οι τρίτεκνες/πολύτεκνες οικογένειες (3,3%).
Αναλυτικά τα μέτρα που ενισχύουν τα νοικοκυριά
Το Δημοσιονομικό Σχέδιο που υποβλήθηκε από την Αθήνα περιλαμβάνει λεπτομερή περιγραφή όλων των νέων μόνιμων παρεμβάσεων που θα ενσωματωθούν στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2026.
Σε ειδικό κεφάλαιο, παρουσιάζονται υπολογισμοί που απαντούν στις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την επίδραση των μέτρων στη μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Μεταξύ των μέτρων που ξεχωρίζουν είναι:
- Η επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου, που ξεκινά από τον Νοέμβριο, προσφέροντας άμεση ανακούφιση σε χιλιάδες νοικοκυριά που δαπανούν το 35%-40% του εισοδήματός τους για στέγαση.
- Η σταδιακή κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις παλαιές συντάξεις και το επίδομα των 250 ευρώ για χαμηλοσυνταξιούχους, με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
- Η μείωση του ΦΠΑ κατά 30% στα απομακρυσμένα νησιά με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση του αυξημένου μεταφορικού κόστους και στην προστασία της νησιωτικότητας. Για μια οικογένεια στην Κάρπαθο ή τη Λέρο, η εξοικονόμηση μπορεί να φθάσει τα 100-150 ευρώ μηνιαίως στα βασικά αγαθά.
- Η μείωση κατά 30% των τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης, καθώς και η αναστολή τους για νέες μητέρες, ελαφρύνει σημαντικά τα νοικοκυριά από επιβαρύνσεις που δεν ανταποκρίνονται στα πραγματικά τους εισοδήματα.
Όταν τα οφέλη από κάθε μέτρο γίνονται αντιληπτά στην καθημερινότητα, το αποτύπωμα για τα νοικοκυριά γίνεται πιο σαφές.
Για παράδειγμα, μια οικογένεια με τρία παιδιά και ετήσιο εισόδημα 35.000 ευρώ θα έχει συνολικό όφελος 1.500-2.000 ευρώ ετησίως, από μειώσεις φόρου, επιστροφή ενοικίου και φοροαπαλλαγές για τέκνα.
Ένας 77χρονος συνταξιούχος με σύνταξη 850 ευρώ και ενοίκιο 320 ευρώ, θα ωφεληθεί συνολικά κατά 450-500 ευρώ ετησίως από την επιστροφή ενοικίου, την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς και τη φορολογική ελάφρυνση.
Αλλαγές στον χάρτη της φτώχειας
Το συνολικό δημοσιονομικό αποτύπωμα των μέτρων ξεπερνά τα 2,7 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 590 εκατ. αφορούν μόνιμα μέτρα που εξαγγέλθηκαν για το 2025 (επιστροφή ενοικίου και επίδομα 250 ευρώ), ενώ τα 2,1 δισ. σχετίζονται με τα νέα μέτρα του 2026, όπως η φορολογική μεταρρύθμιση, οι αλλαγές στη φορολόγηση των ενοικίων και οι αυξήσεις σε συντάξεις, κατώτατο μισθό και μισθούς δημοσίων υπαλλήλων.
Στην κορυφή των ωφελούμενων βρίσκονται οι άνω των 80 ετών, με μείωση του ποσοστού φτώχειας κατά 4 μονάδες, από 19% το 2025 σε 15% μετά την εφαρμογή των μέτρων. Η κύρια ελάφρυνση προέρχεται από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις.
Η δεύτερη ηλικιακή ομάδα με σημαντική ωφέλεια είναι οι νέοι 15-24 ετών, όπου το ποσοστό φτώχειας αναμένεται να μειωθεί από 22% σε 19,8%.
Ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού, η μείωση της φτώχειας είναι ακόμα πιο εμφανής:
- Για άτομα κάτω των 65 που ζουν μόνα τους, το ποσοστό φτώχειας μειώνεται από 24,8% σε 19,3%.
- Για οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, το ποσοστό υποχωρεί από 24,8% σε 21,5%.
- Για ζευγάρια με ένα ή δύο παιδιά, η φτώχεια μειώνεται από 13,9% σε 12,3% και από 15% σε 13,4% αντίστοιχα.
Φοροελαφρύνσεις και ωφελούμενοι
Η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας ευνοεί κυρίως όσους δηλώνουν εισοδήματα άνω των 20.000 ευρώ, με τη μεγαλύτερη ωφέλεια για τη μεσαία τάξη και εκατομμύρια εργαζόμενους, συνταξιούχους, αγρότες και αυτοαπασχολούμενους.
Η μείωση του μέσου φορολογικού βάρους εκτιμάται στο 0,7% για το σύνολο του πληθυσμού, ωστόσο για τα μεσαία εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ, η ελάφρυνση είναι σημαντικά μεγαλύτερη.
Για ένα νοικοκυριό με εισόδημα 30.000 ευρώ, η ετήσια φορολογική ελάφρυνση κυμαίνεται από 400 έως 800 ευρώ, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του νοικοκυριού.
Η νέα φορολογική κλίμακα διασφαλίζει ότι κάθε μελλοντική αύξηση μισθού θα αποδίδει υψηλότερο καθαρό εισόδημα, λόγω χαμηλότερων συντελεστών.
Το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα αυξάνεται για όλους, με τους ηλικιωμένους 65-79 ετών να καταγράφουν άνοδο έως 4,6%.
Η μείωση του φόρου ενοικίων, από την παλιά κλίμακα 15-45% στη νέα 10,5-31,5%, παρέχει σημαντική ελάφρυνση στους ιδιοκτήτες ακινήτων, που συχνά είναι συνταξιούχοι, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί προϋποθέσεις για σταθεροποίηση των ενοικίων που πληρώνουν οι ενοικιαστές.
Σημειώνεται ότι περίπου το 30% των ελληνικών νοικοκυριών διαμένει σε ενοικιαζόμενες κατοικίες, με τα χαμηλότερα εισοδήματα να εκπροσωπούνται σε υψηλότερο ποσοστό.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
