Το «καλάθι του νοικοκυριού» τελείωσε, έρχεται η τιμή παραγωγού στα ράφια

Μπορεί το «καλάθι του νοικοκυριού» να αποτελεί από την 1η Νοεμβρίου και επίσημα παρελθόν, ωστόσο ένα μήνα πριν τον μήνα τον Χριστουγέννων, μία νέα πραγματικότητα αναμένεται να αντιμετωπίσουν όλοι οι παράγοντες της αγοράς, καθώς βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι και τις 11 Νοεμβρίου το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης για τη «Σύσταση και λειτουργία Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, ρυθμίσεις για την Επιτροπή Ανταγωνισμού και λοιπές διατάξεις».

Από τις πρώτες ημέρες που κατατέθηκε το νομοσχέδιο στη διαβούλευση υπάρχουν διαφωνίες σχετικά το τι θα γίνει με την  αναγραφή της πορείας διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα. Μάλιστα με βάση το σχετικό άρθρο 47 για την αναγραφή πορείας διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου: 

1. Στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου αναγράφονται, κατά τρόπο προσήκοντα και ευκρινή, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα, με σκοπό την προστασία του καταναλωτικού κοινού και τη διαφύλαξη του υγιούς ανταγωνισμού.
2. Αρμόδια αρχή ελέγχου για την εφαρμογή της παρ. 1 και την επιβολή των κυρώσεων, ορίζεται η Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, του άρθρου 3.

Πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι στο συγκεκριμένο σημείο υπάρχει μεγάλη ασάφεια, καθώς όπως τονίζουν «είναι απροσδιόριστο έτσι όπως αναφέρεται. Και δίνει εξουσιοδότηση στον υπουργό του μέλλοντος να προσδιορίζει πολλά πράγματα». Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά παραγόντων της αγοράς θα στείλουν υπόμνημα με τις προτάσεις τους στο υπουργείο Ανάπτυξης ώστε να λάβουν τις απαραίτητες διευκρινήσεις για το νομοσχέδιο.

Από την άλλη πλευρά βέβαια τονίζεται ότι με τον τρόπο αυτό οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να μάθουν την αρχική τιμή του παραγωγού σε προϊόντα όπως τα λαχανικά, το κρέας και τα αυγά και να την συγκρίνουν με την τελική τιμή πώλησης στο ράφι του καταστήματος, είτε αυτό είναι σούπερ μάρκετ, είτε είναι μανάβικο, είτε κρεοπωλείο.

Επίσης με το εν λόγω νομοσχέδιο παράταση λαμβάνουν τρία μέτρα του υπουργείου Ανάπτυξης για την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά. Πιο συγκεκριμένα με το άρθρο 48 του νομοσχεδίου προβλέπεται η παράταση μέχρι τις 30 Ιουνίου 2026 των ακόλουθων μέτρων:

• Υποχρέωση ανακοίνωσης στο υπουργείο Ανάπτυξης των ανατιμήσεων σε βασικές κατηγορίες ειδών σούπερ μάρκετ.
• Υποχρέωση ανακοίνωσης των τιμών των οπωροκηπευτικών.
• Τρίμηνη απαγόρευση προσφορών σε περίπτωση ανατιμήσεων.

Οι μειώσεις σε πάνω από 2.000 προϊόντα

Την ίδια ώρα σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και η πρωτοβουλία του υπουργείου Ανάπτυξης, σε συνεργασία με την Ένωση Σούπερ Μάρκετ, για μεσοσταθμική μείωση 8% σε συνολικά 2.180 κωδικούς προϊόντων — 1.074 τροφίμων και 1.106 λοιπών ειδών.

Οι μεγαλύτερες μειώσεις εντοπίζονται στα κατεψυγμένα τρόφιμα (205 προϊόντα), στα τυριά (10 προϊόντα με μείωση έως 23%) και στα αναψυκτικά (μείωση έως 18%).

Αναλυτικά η λίστα με τους 2.180 κωδικούς περιλαμβάνει 1.356 κωδικούς ιδιωτικής ετικέτας και 824 κωδικούς με επώνυμα προϊόντα. Σημειώνεται ότι οι κωδικοί ιδιωτικής ετικέτας είναι ήδη σε χαμηλότερες τιμές από τα επώνυμα προϊόντα.

Όπως αναφέρει το υπουργείο οι 1.074 κωδικοί είναι τρόφιμα και οι 1.106 δεν είναι τρόφιμα. Μεταξύ των 2000 κωδικών οι 164 είναι απορρυπαντικά με τα 120 να είναι ιδιωτικής ετικέτας. 

Επίσης 158 είναι γλυκά και σοκολάτες με τα 90 να είναι ιδιωτικής ετικέτας. 226 είναι «διάφορα τρόφιμα» και 591 είναι είδη νοικοκυριού, 236 είδη προσωπικής υγιεινής. 56 είναι είδη πρωϊνού, γαλακτοκομικά είναι 23 και γιαούρτια επιδόρπια 30, μόλις 11 είναι έλαια και λίπη (όχι ελαιόλαδο), 38 ζυμαρικά, 89 κατεψυγμένα τρόφιμα, και 3 νωπό κρέας συσκευασμένο, κ.α.

Πηγές της αγοράς εκτιμούν πως το μέτρο με τα συγκεκριμένα προϊόντα ενδέχεται να επεκταθεί και μέσα στο 2026, αν αποδειχθεί αποτελεσματικό στη μείωση των τιμών και στη συγκράτηση του πληθωρισμού στα τρόφιμα.

Τίτλοι τέλους για το «Καλάθι του Νοικοκυριού»

Μετά από σχεδόν τρία χρόνια εφαρμογής, την 1η Νοεμβρίου έπεσε και επίσημα η αυλαία για το «Καλάθι του Νοικοκυριού». Η πρωτοβουλία που εισήχθη τον Νοέμβριο του 2022, επί υπουργείας Άδωνι Γεωργιάδη, σε μια περίοδο έντονης ακρίβειας, αποτέλεσε το βασικό «όπλο» της κυβέρνησης για τον περιορισμό των αυξήσεων στα βασικά είδη διατροφής.

Πλέον, τη θέση του παίρνουν στοχευμένα μέτρα που δίνουν έμφαση στη διαφάνεια και στον έλεγχο της αγοράς, με το νέο πλαίσιο εποπτείας να φιλοδοξεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι σε αθέμιτες πρακτικές.