Οι ενστάσεις από την Κομισιόν στα σχέδια για την α' κατοικία

Δύσκολη διαπραγμάτευση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς έχει μπροστά της η κυβέρνηση για το νέο καθεστώς στα «κόκκινα» δάνεια, καθώς η Κομισιόν διατυπώνει αρκετές ενστάσεις στα φιλόδοξα σχέδια που έχει ανακοινώσει το υπουργείο Οικονομικών και, ιδιαίτερα, για το νέο σχήμα αγοράς κατοικιών από το κράτος και εκμίσθωσης σε δανειολήπτες, αλλά και για πρόγραμμα επιδότησης δανείων με ενέχυρο α’ κατοικίας.

Τα σχέδια έχουν ήδη ανακοινωθεί από την κυβέρνηση και δεν πρόκειται να ακυρωθούν, είναι πιθανόν όμως, όπως έχει κατ’ επανάληψη συμβεί σε τέτοιες περιπτώσεις, οι διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και την ΕΚΤ να περιορίσουν την εμβέλειά τους ή να οδηγήσουν σε σημαντικές διαφοροποιήσεις, σε σχέση με τις αρχικές προτάσεις.

Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση αξιολόγησης που έδωσε στη δημοσιότητα η Κομισιόν, στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας της Ελλάδας:

• Όσον αφορά το νέο καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας, που θα ενταχθεί στο νέο πτωχευτικό θεσμικό πλαίσιο, αυτό προβλέπει ότι, με βάση εισοδηματικά κριτήρια, θα μπορούν υπερχρεωμένοι δανειολήπτες να μεταβιβάζουν στο κράτος την πρώτη κατοικία τους και να την επαναγοράζουν αργότερα, πληρώνοντας για μια περίοδο ενοίκιο σε κρατικό φορέα. Για όσους βρίσκονται στα όρια της φτώχειας, προβλέπεται και η καταβολή στεγαστικού επιδόματος, το οποίο θα αφαιρείται από το ενοίκιο που θα πληρώνουν στο κράτος. Όμως, η Κομισιόν είναι επιφυλακτική έναντι της πρότασης αυτής, τονίζοντας ότι έχουν υιοθετηθεί παρόμοια σχήματα και σε άλλες χώρες, όπως η Ιρλανδία, αλλά το σχέδιο δημιουργεί τον κίνδυνο έκθεσης του Δημοσίου στην αγορά ακινήτων, ενώ υπάρχουν και δημοσιονομικοί κίνδυνοι. Δηλαδή το κράτος θα είναι εκτεθειμένο σε διακυμάνσεις στις τιμές των ακινήτων, που θα περάσουν στην ιδιοκτησία του, ενώ το κόστος για τον προϋπολογισμό μπορεί να είναι πολύ μεγάλο. Η Κομισιόν υπογραμμίζει την ανάγκη να κινηθεί με μεγάλη σύνεση η κυβέρνηση στην κατεύθυνση της υλοποίησης αυτού του σχεδίου, σημειώνοντας ότι η πρόταση ως έχει εγείρει θέματα επίσης για τον τρόπο εφαρμογής της, τη στόχευσή της και τον αριθμό των δικαιούχων, αλλά και την ενδεχόμενη επικάλυψη με άλλα εργαλεία ρύθμισης προβληματικών δανείων.
• Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα – γέφυρα για την επιδότηση «κόκκινων» και «πράσινων» δανείων με ενέχυρο α’ κατοικίας, ο τρόπος που αυτό παρουσιάζεται από την Κομισιόν στην έκθεση αξιολόγησης έχει μια σημαντική διαφορά από όσα έχει εξαγγείλει ως τώρα η κυβέρνηση. Ειδικότερα, έχει δοθεί η εντύπωση ότι το πρόγραμμα αυτό θα καλύψει με μια επιδότηση, πιθανότατα για διάστημα 9 μηνών, όλα τα δάνεια όσων επηρεάσθηκαν δυσμενώς από την κρίση της πανδημίας, δηλαδή, δάνεια που ήταν «κόκκινα» πριν από το τέλος του 2018, δάνεια που «κοκκίνησαν» από τις αρχές του 2019 και μετά, αλλά και δάνεια που συνεχίζουν να εξυπηρετούνται. Όμως, η Κομισιόν περιορίζει τις προσδοκίες για μια αυτόματη διαδικασία που θα καλύψει πολύ μεγάλο αριθμό δικαιούχων (από τις τράπεζες υπολογίζονται σε 300.000), καθώς σημειώνει στην έκθεση αξιολόγησης ότι το δικαίωμα στην επιδότηση θα έχουν μόνο οι δανειολήπτες που θα προχωρούν σε ρύθμιση/αναδιάρθρωση του δανείου τους, στη βάση προτάσεων που θα γίνονται από τις τράπεζες. Αυτές οι προτάσεις θα βρίσκονται στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών, δηλαδή θα έχουν το δικαίωμα να προτείνουν τους δικούς τους όρους, αλλά και το δικαίωμα να μην τις υποβάλλουν καν στους δανειολήπτες και, γι’ αυτό το λόγο, να εξαιρούνται από την επιδότηση.