«Έκρηξη» στην παραγωγή ενέργειας από τους ίδιους τους καταναλωτές

Στροφή σε μία πιο «πράσινη» λογική στην κατανάλωση ενέργειας από τους πολίτες ή ένα πρακτικό παράδειγμα του «ανάγκα και οι θεοί πείθονται»: Το net metering, η μετατροπή των καταναλωτών σε παραγωγούς ενέργειας, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος με τις αυξήσεις συνδέσεων το 2021 να είναι εντυπωσιακές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το πρώτο 10μηνο του 2021 σημειώνεται μεγάλη αύξηση στον αριθμό των νέων συνδέσεων net metering που φτάνει στο 37,4% συγκριτικά με το 2020, ενώ σε επίπεδο διετίας αγγίζει το 56%.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, που φαίνονται αναλυτικά στον παρακάτω πίνακα, φέτος μέσω του net metering έχουν υπάρξει 485 συνδέσεις στο δίκτυο που παράγουν ισχύ 30.636 κιλοβατώρες, αρκετά αυξημένα αποτελέσματα από το 2019 με 353 συνδέσεις και συνολική ισχύ 17.225 κιλοβατώρες. Το 2020 και το 10μηνο του 2021 ήταν η περίοδος της... απογείωσης των νέων εγκαταστάσεων φωτοβολταϊκών με net metering, καθώς η ισχύς τους έφτασε συνολικά τις 47,8 χιλιάδες κιλοβατώρες και αντιστοιχεί σε ποσοστό 62% της συνολικής ισχύος των φωτοβολταϊκών που έχουν εγκατασταθεί από το 2015 και μετά.

Οι νέες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών με net metering την περίοδο 2018 - 2021

Όπως εξηγούν άνθρωποι της αγοράς, η εξήγηση για τη στροφή αυτή των καταναλωτών είναι πολυπαραγοντική:

• Πρώτον, οι νέοι καταναλωτές σήμερα είναι πιο «ανοιχτοί» στο να επιλέξουν διαφορετικούς τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας με κριτήρια πρωτίστως οικονομικά, αλλά και περιβαλλοντικά.
• Δεύτερον, τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες εταιρείες διαφημίζουν σχετικά προγράμματα που διευκολύνουν τον καταναλωτή να έλθει σε επαφή με τη νέα αυτή λογική αυτοπαραγωγής, ενώ παράλληλα ωριμάζουν και γίνονται φθηνότερες οι σχετικές τεχνολογίες, κάνοντας τη διαδικασία πιο εύκολη.Παράλληλα, οι τράπεζες προσφέρουν χρηματοδότηση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στη στέγη έως και κατά 100%, γεγονός που διευκολύνει την ανάπτυξή τους. 

Τι είναι το net-metering

Τo net metering, ή αλλιώς ο συμψηφισμός της παραχθείσας με την καταναλωθείσα ενέργεια που παρέχεται πια από αρκετούς παρόχους, επιτρέπει στον καταναλωτή να γίνει παραγωγός. Με άλλα λόγια μια οικογένεια μπορεί τώρα να τοποθετήσει στο σπίτι της ένα φωτοβολταϊκό σύστημα στη στέγη το οποίο θα παράγει ρεύμα που θα συμψηφίζεται με την κατανάλωση του σπιτιού σε ρεύμα.

Αυτή η λειτουργία θεσπίστηκε με σχετική Υπουργική Απόφαση που προβλέπει την ανάπτυξη Φωτοβολταϊκών Συστημάτων από αυτοπαραγωγούς για την κάλυψη ιδίων αναγκών καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της εφαρμογής του ενεργειακού συμψηφισμού. Ως ενεργειακός συμψηφισμός νοείται ο συμψηφισμός της παραγόμενης από το Φ/Β σύστημα ενέργειας με την καταναλισκόμενη στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, ο οποίος διενεργείται σε ετήσια βάση.

Με τη διαδικασία αυτή ο καταναλωτής – πλέον παραγωγός μπορεί να εξοικονομήσει σημαντική μείωση του κόστους ρεύματος για μια περίοδο 25 ετών. Η απόσβεση του κόστους απόκτησης του συστήματος γίνεται, κατά κανόνα, μέσα σε 8 χρόνια και για την περίοδο μέχρι τα 25 έτη ο συμψηφισμός με την ενέργεια που καταναλώνεται αποτελεί κέρδος για τον καταναλωτή, ενώ παράλληλα κάνει και μία ενεργειακή επιλογή πιο φιλική στο περιβάλλον.

Αύξηση του ορίου ενεργειακού συμψηφισμού

Πρόσφατη Υπουργική Απόφαση του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, προβλέπει τον τριπλασιασμό του ενεργειακού συμψηφισμού, δίνοντας ισχυρή ώθηση στο net metering. Tο ΥΠΕΝ ανοίγει τον δρόμο για την αύξηση του ορίου ισχύος όπως προβλεπόταν και στο χωροταξικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο.

Ειδικότερα, με την Υπουργική Απόφαση του ΥΠΕΝ που δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 30 Αυγούστου, προωθείται η αύξηση του ορίου ισχύος για την εγκατάσταση στο διασυνδεδεμένο δίκτυο σταθμών ενεργειακού ενεργειακού συμψηφισμού σε 3 ΜW από 1 MW. Επίσης, παρέχεται πλέον η δυνατότητα ένταξης στον ενεργειακό συμψηφισμό, συμπεριλαμβανομένου του εικονικού, ακόμα και σε περιπτώσεις που υπάρχει οφειλή στον οικείο προμηθευτή.

Η απόφαση οδηγεί σε απλοποίηση αδειοδοτικής διαδικασίας:

• Για σταθμούς ισχύος έως 10,8kW για τριφασικές παροχές και μέχρι 5kW για μονοφασικές παροχές, προβλέπεται η δυνατότητα σύνδεσης με ενέργειες του ενδιαφερόμενου και απλή ενημέρωση του ΔΕΔΔΗΕ. Με τη διάταξη αυτή, επιταχύνεται η εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών σταθμών, όπως εκείνων που τοποθετούνται στις στέγες σπιτιών και επαγγελματικών κτιρίων.
• Τίθενται σαφείς και αποκλειστικές προθεσμίες στους αυτοπαραγωγούς σχετικά με την διάρκεια ισχύος των προσφορών σύνδεσης και των εν δυνάμει έργων τους, αλλά και στον ΔΕΔΔΗΕ ως προς τον χρόνο κατασκευής και ολοκλήρωσης των απαιτούμενων έργων σύνδεσης.
• Για αιτήματα που αφορούν σε ενεργειακό συμψηφισμό, ο ΔΕΔΔΗΕ εξετάζει το αίτημα και προβαίνει μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της αίτησης σε διατύπωση προσφοράς σύνδεσης.
• Για αιτήματα που αφορούν σε εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, η προθεσμία για τη διατύπωση προσφοράς σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ υποβάλλεται μέσα σε δύο μήνες.
• Η διάρκεια ισχύος της προσφοράς σύνδεσης ορίζεται σε 12 μήνες, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς Υψηλής και Μέσης Τάσης και σε 24 μήνες εφόσον απαιτούνται εργασίες κατασκευής νέου ή επέκτασης υποσταθμού Υψηλής ή Μέσης Τάσης.
•  Δίνεται η δυνατότητα χορήγησης προσφοράς σύνδεσης, υπό τον όρο να μην εγχέεται ενέργεια στο δίκτυο, προκειμένου να αντιμετωπιστούν περιπτώσεις όπου τα τοπικά δίκτυα είναι κορεσμένα και καθίσταται ανέφικτη η εγκατάσταση και σύνδεση σταθμών ΑΠΕ.
•  Απλοποιείται η διαδικασία σύνδεσης φωτοβολταϊκών σταθμών ενεργειακού συμψηφισμού ισχύος έως 50 kW, καταργώντας τη χορήγηση προσφοράς σύνδεσης, όπως επιτάσσει και σχετική ευρωπαϊκή οδηγία.
• Για τη σύνδεση των σταθμών αυτών, ο ενδιαφερόμενος ενημερώνει τον ΔΕΔΔΗΕ υποβάλλοντας όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και ο Διαχειριστής με τη σειρά του οφείλει εντός 15 ημερών να απαντήσει σχετικά με την αποδοχή ή απόρριψη της αιτούμενης σύνδεσης.
• Σε περίπτωση αποδοχής, ο ΔΕΔΔΗΕ αποστέλλει υπογεγραμμένη τη Σύμβαση Σύνδεσης με αναλυτικές λεπτομέρειες για το κόστος σύνδεσης, τα απαιτούμενα έργα και τον χρόνο υλοποίησης αυτών και ο ενδιαφερόμενος έχει περιθώριο 60 ημερών να υπογράψει τη Σύμβαση και να καταβάλλει την απαιτούμενη δαπάνη. Σε αντίθετη περίπτωση, ο ΔΕΔΔΗΕ ενημερώνει τον ενδιαφερόμενο για τους λόγους απόρριψης.
• Για τις περιπτώσεις εφαρμογής εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου που επιδιώκουν κοινωφελείς ή άλλους σκοπούς δημοσίου ενδιαφέροντος, Ενεργειακές Κοινότητες, Γενικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων και για Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων, αίρεται ο περιορισμός του ενός σταθμού παραγωγής ανά αυτοτελές ακίνητο.

Οι όροι για εγκατάσταση

Οι βασικοί όροι και προϋποθέσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό είναι:

• Η ύπαρξη ενεργού μόνιμης παροχής ρεύματος στο όνομα του αυτοπαραγωγού μέσω της οποίας τροφοδοτείται η εγκατάσταση κατανάλωσής του.

• Το φωτοβολταϊκό σύστημα αντιστοιχίζεται αποκλειστικά με έναν μετρητή κατανάλωσης, δηλαδή με τον μετρητή της εγκατάστασης κατανάλωσης την οποία τροφοδοτεί.

• Το φωτοβολταϊκό σύστημα εγκαθίσταται στον ίδιο ή όμορο χώρο με την εγκατάσταση κατανάλωσης προς την οποία αντιστοιχίζεται.

• Ο ενδιαφερόμενος έχει τη νόμιμη χρήση του χώρου εγκατάστασης του συστήματος.

• Ο ενδιαφερόμενος έχει εξοφλήσει πλήρως τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας του οικείου Προμηθευτή (ή έχει ενταχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών).

• Η παροχή του αυτοπαραγωγού δεν έχει ενταχθεί στο Περιβαλλοντικό Οικιακό Τιμολόγιο. Σε περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος είναι δικαιούχος του τιμολογίου αυτού, απεντάσσεται αυτοδικαίως από αυτό, με την ενεργοποίηση του σταθμού παραγωγής

Η σύμβαση συμψηφισμού

Μετά την υπογραφή της Σύμβασης Σύνδεσης με τον διαχειριστή του δικτύου, υποβάλλεται αίτηση από τον αυτοπαραγωγό στον Προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας, με τον οποίο έχει συνάψει Σύμβαση Προμήθειας ως καταναλωτής για την υπογραφή Σύμβασης Συμψηφισμού.

Η Σύμβαση Συμψηφισμού που υπογράφεται μεταξύ του Προμηθευτή και του αυτοπαραγωγού έχει διάρκεια ισχύος 25 έτη, με έναρξη ισχύος την ημερομηνία ενεργοποίησης της σύνδεσης του φωτοβολταϊκού συστήματος.

Εάν ο αυτοπαραγωγός αλλάξει προμηθευτή για την ηλεκτροδότηση της κατανάλωσής του, λύεται αυτοδικαίως η Σύμβαση Συμψηφισμού και συνάπτεται νέα Σύμβαση Συμψηφισμού για το υπολειπόμενο εκ των είκοσι πέντε (25) ετών διάστημα μεταξύ του αυτοπαραγωγού και του νέου Προμηθευτή.

Πότε συμφέρει το net metering

Η λύση του net metering είναι πιο συμφέρουσα όταν η εγκατάσταση γίνεται σε μονοκατοικίες με σχετικά υψηλές καταναλώσεις ρεύματος. Σημειώνεται ότι είναι αρκετά δύσκολη η εγκατάσταση σε πολυκατοικίες, αφού θα πρέπει αυτό να είναι τεχνικά εφικτό και να δοθεί έγκριση από τους ιδιοκτήτες.

Έτσι, εάν εγκατασταθεί ένα σύστημα αυτοπαραγωγής από μια οικογένεια με χαμηλή κατανάλωση ρεύματος, της τάξεως των 4.000kWh ετησίως, ο χρόνος απόσβεσης αυξάνεται σε περισσότερα από δέκα χρόνια και η επένδυση γίνεται ασύμφορη. Αντίθετα, σε μια μονοκατοικία π.χ. με επιφάνεια 200 τ.μ. και με ετήσια κατανάλωση 20.000kWh, μια επένδυση των τάξεως των 13.000 - 14.000 σε ένα φωτοβολταϊκό θα είχε πολύ συντομότερο χρόνο απόσβεσης, ακόμη και πέντε χρόνια, και υψηλότερη απόδοση. Στη δεύτερη περίπτωση, είναι συμφέρουσα η χρηματοδότηση της επένδυσης με τραπεζικό δανεισμό, αφού η απόδοσή της υπερβαίνει κατά πολύ το επιτόκιο του δανείου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι ο συμψηφισμός γίνεται με βάση το κόστος της κιλοβατώρας, χωρίς να υπολογίζονται οι υπόλοιπες χρεώσεις που «φουσκώνουν» τους λογαριασμούς του ρεύματος. Έτσι, ο καταναλωτής - αυτοπαραγωγός κερδίζει όσο χρεώνεται την kWh από τον πάροχο που έχει επιλέξει, δηλαδή περίπου 0,10 έως 0,12 ευρώ/kWh.

Τα κόστη σύνδεσης φαίνονται στον παρακάτω πίνακα: