Ανησυχία εκφράζει ο Συνήγορος του Πολίτη σχετικά με την τροπολογία που συζητείται στη Βουλή και προβλέπει την τρίμηνη αναστολή της υποβολής αιτημάτων ασύλου από άτομα που εισέρχονται παράνομα στη χώρα μέσω πλωτών μέσων από τη Βόρεια Αφρική, κυρίως στην Κρήτη.
Η Ανεξάρτητη Αρχή θεωρεί ότι η επίμαχη ρύθμιση ενδέχεται να αντιβαίνει τόσο στο ενωσιακό όσο και στο διεθνές δίκαιο προστασίας των προσφύγων.
Σύμφωνα με την επιστολή, η οποία απευθύνεται στον Πρόεδρο της Βουλής και στους συναρμόδιους Υπουργούς, η προβλεπόμενη αναστολή πρόσβασης στην Υπηρεσία Ασύλου χωρίς καταγραφή και αξιολόγηση των αιτημάτων προσκρούει στην αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement), η οποία προστατεύεται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τη Σύμβαση της Γενεύης και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Ο Συνήγορος αναγνωρίζει την έξαρση των μεταναστευτικών ροών από τα παράλια της Λιβύης προς την Κρήτη —που ξεπέρασαν το 320% στο α’ εξάμηνο του 2025 και υποστηρίζει τη δημιουργία μόνιμης δομής Πρώτης Υποδοχής στο νησί ως θετική εξέλιξη.
Την ίδια στιγμή, υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση ενίσχυση της ΕΛ.ΑΣ., του Λιμενικού και της Υπηρεσίας Ασύλου, αλλά και τη διασφάλιση ανθρώπινων συνθηκών για τις ευάλωτες ομάδες.
Η επιστολή αναφέρεται στην απόφαση του ΕΔΔΑ για την Ισπανία (υπόθεση ND και NT), την οποία επικαλείται η ίδια η τροπολογία, τονίζοντας πως η αποδοχή απομακρύνσεων χωρίς καταγραφή προϋποθέτει την ύπαρξη εναλλακτικών διαύλων αίτησης ασύλου, όπως προξενικές ή συνοριακές αρχές. Αυτό, όμως, δεν ισχύει για την ελληνική περίπτωση, σημειώνει ο Συνήγορος.
Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά στο νέο Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση που τίθεται σε εφαρμογή τον Ιούλιο 2026.
Όπως επισημαίνει ο Συνήγορος, ακόμη και στο αυστηρότερο αυτό πλαίσιο, δεν προβλέπεται αναστολή του δικαιώματος υποβολής αίτησης ασύλου, παρά μόνο επιτάχυνση διαδικασιών ή παράταση προθεσμιών.
Συνεπώς, η αιτιολόγηση της τροπολογίας με βάση την προστασία της ευρωπαϊκής σταθερότητας παραβλέπει την ίδια τη στρατηγική της ΕΕ.
Ο Ανδρέας Ποττάκης υπογραμμίζει τον κίνδυνο μαζικών επιστροφών χωρίς προηγούμενη κρίση για την ασφάλεια στη χώρα προέλευσης, κάτι που είχε παρατηρηθεί και κατά την εφαρμογή της ΠΝΠ του Μαρτίου 2020.
Τότε, είχαν καταγραφεί περιπτώσεις ευάλωτων ατόμων που στερήθηκαν την αναγκαία προστασία.
Καταλήγοντας, η Αρχή καλεί την κυβέρνηση να επανεξετάσει τη ρύθμιση, καθώς ενδέχεται να οδηγεί σε «σοβαρές αποκλίσεις» από τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και της διεθνούς προστασίας.