Έναν από τους ισχυρότερους καύσωνες των τελευταίων ετών αντιμετωπίζει η Ελλάδα, με τις θερμοκρασίες να προβλέπεται ότι θα ξεπεράσουν τους 40 βαθμούς Κελσίου σε πολλές περιοχές της χώρας. Το νέο αυτό κύμα έντονης ζέστης αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι την Παρασκευή, 25 Ιουλίου 2025, με κορυφώσεις που, τοπικά, μπορεί να αγγίξουν ακόμη και τους 44 βαθμούς.
Σύμφωνα με τον Κώστα Λαγουβάρδο, διευθυντή Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, η Ελλάδα έχει ήδη περάσει μία πρώτη φάση υψηλών θερμοκρασιών, όμως η επερχόμενη περίοδος χαρακτηρίζεται από ακόμα πιο ακραία και παρατεταμένα φαινόμενα.
Ο επερχόμενος καύσωνας αναμένεται να διαρκέσει έξι ημέρες, με τη θερμοκρασία να υποχωρεί σταδιακά μόνο από το Σάββατο και μετά, ενώ οι μέγιστες τιμές θα παρατηρηθούν κυρίως την Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη και πιθανώς την Παρασκευή.
Ποιες περιοχές θα πληγούν περισσότερο
Τα προγνωστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα σημειωθούν σε περιοχές όπως η Θεσσαλία, τμήματα της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θράκης, πολλές περιοχές της Πελοποννήσου (Μεσσηνία, Λακωνία, Άργος, Κορινθία), καθώς και στην ανατολική Στερεά Ελλάδα (Βοιωτία, Φθιώτιδα) και, τοπικά, στην Αττική, όπου ο υδράργυρος ενδέχεται να φτάσει τους 42 βαθμούς.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στις νυχτερινές ώρες στις μεγάλες πόλεις. Όπως αναφέρεται, η θερμοκρασία δεν θα υποχωρεί αισθητά μετά τη δύση του ηλίου, διατηρώντας το θερμικό στρες σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Για παράδειγμα, στην Αττική τις τελευταίες ημέρες, οι θερμοκρασίες παρέμειναν περί τους 30 βαθμούς έως τις πρώτες πρωινές ώρες.
Επιδράσεις και ανησυχίες για τη δημόσια υγεία
Ο φυσικός-μετεωρολόγος Σταύρος Ντάφης, μέλος της μονάδας meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, επιβεβαιώνει πως περιοχές με εκτεταμένες πεδινές εκτάσεις θα βρεθούν ιδιαίτερα εκτεθειμένες, όπως ο κάμπος της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας και της Κωπαΐδας.
Ακόμα και σε περιοχές με υψόμετρο έως 800 μέτρα, οι θερμοκρασίες θα προσεγγίσουν τους 35 βαθμούς, ενώ σε υψόμετρα γύρω στα 1.500 μέτρα, σύμφωνα με ιστορικά δεδομένα καταγραφών από το 1990, είναι εξαιρετικά σπάνιο να ξεπεράσουν τους 25-26 βαθμούς Κελσίου – γεγονός που αναμένεται να αλλάξει τη φετινή χρονιά.
«Αν δεν πάρουμε μέτρα για το μετριασμό και την προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή θα έχουμε πάρα πολύ σοβαρές επιδράσεις στην υγεία», τονίζει η Κλέα Κατσουγιάννη, ομότιμη καθηγήτρια Βιοστατιστικής και Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ και καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στο Imperial College London. Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί για τις δραματικές επιπτώσεις των αυξημένων θερμοκρασιών στη θνησιμότητα, με τη θερμοκρασία να συνδέεται άμεσα με την ανθρώπινη υγεία σε όλο τον κόσμο και σε όλες τις εποχές.
Η κλιματική αλλαγή οδηγεί τις θερμοκρασίες σταδιακά προς υψηλότερες τιμές, καθιστώντας το φορτίο από τη ζέστη σημαντικά μεγαλύτερο από ό,τι τα οφέλη από την μείωση του ψύχους. Για τη Μεσογειακή Ευρώπη, οι επιδράσεις θα είναι ακόμα εντονότερες, και είναι επιτακτική ανάγκη να ληφθούν και να υποστηριχθούν αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση της έκθεσης.
Έρευνα: Σημαντική άνοδος θνησιμότητας αν παραμείνουν οι τρέχουσες τάσεις
Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature Medicine» τον Ιανουάριο του 2024, στην οποία μετείχαν Έλληνες και ξένοι ερευνητές, καταδεικνύει ότι η Αθήνα συγκαταλέγεται στις δέκα ευρωπαϊκές πόλεις που διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο για αύξηση των θανάτων λόγω υψηλών θερμοκρασιών έως το τέλος του αιώνα, εάν δεν υπάρξει δραστικός περιορισμός της κλιματικής αλλαγής.
Η έρευνα εκτιμά ότι οι θάνατοι στην Ευρώπη ενδέχεται να αυξηθούν έως και 50% εξαιτίας των ακραίων θερμικών φαινομένων.
Η διάρκεια των καυσώνων παίζει κρίσιμο ρόλο, καθώς, σύμφωνα με τους ειδικούς, «μόνο όταν διαρκούν πάνω από τρεις ημέρες ενεργοποιούν εκθετικά τις αρνητικές τους συνέπειες». Παράλληλα, η δυνατότητα προσαρμογής του πληθυσμού σε ακραίες θερμοκρασίες φαίνεται πως απαιτεί περισσότερο από μία γενιά – οι πληθυσμοί που έχουν γεννηθεί σε θερμότερα κλίματα είναι λιγότερο ευπαθείς, ωστόσο η μετάβαση δεν είναι εύκολη για τους νεοεισερχόμενους ή τον γενικό πληθυσμό.
Τα επιστημονικά δεδομένα καταδεικνύουν επίσης ότι ακόμα και με τα πιο ευνοϊκά σενάρια προσαρμογής, η Νότια Ευρώπη θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει σημαντική επιβάρυνση.
Ανησυχητικές εξελίξεις και νέα κανονικότητα
Όπως επισημαίνει ο κ. Λαγουβάρδος, ένα από τα πλέον ανησυχητικά στοιχεία είναι η συχνότητα και η διάρκεια των ισχυρών καυσώνων τα τελευταία χρόνια, γεγονός που δεν παρατηρούνταν στο παρελθόν. Χαρακτηριστικά αναφέρει πως, μετά το ήπιο καλοκαίρι του 2022, τα έτη 2021, 2023, 2024 και τώρα 2025 παρουσιάζουν συνεχώς αυξημένα επεισόδια καυσώνων, ίσως υποδεικνύοντας μία σαφή επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης και των επιπτώσεών της στη χώρα μας.
Οι επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο την ανθρώπινη υγεία, αλλά επεκτείνονται στην αγροτική παραγωγή, στη θερμοκρασία της θάλασσας, καθώς και στην ξηρότητα και ευφλεκτότητα των δασικών εκτάσεων.
Επιπλέον, αυξάνεται ο προβληματισμός για τη σταδιακή αποδοχή των ακραίων φαινομένων ως μια νέα κανονικότητα – ένα φαινόμενο που ενισχύεται ακόμη και από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι συγκρίνουν τα δεδομένα κάθε χρονιάς με τα αντίστοιχα της προηγούμενης, υποτιμώντας τελικά τη σοβαρότητα των συνολικών μετατοπίσεων στη μέση θερινή θερμοκρασία.
Τα τελευταία στατιστικά επιβεβαιώνουν μια σταθερή άνοδο στις μέσες καλοκαιρινές θερμοκρασίες της ελληνικής επικράτειας την τελευταία δεκαετία, με το καλοκαίρι του 2024 να θεωρείται ήδη το πιο θερμό των τελευταίων ετών. Ο Ιούλιος προβλέπεται να κινηθεί 1-1,5 βαθμό πάνω από τα κανονικά για αρκετές περιοχές, ενώ μένει να αποδειχθεί εάν η τάση αυτή συνεχιστεί και τον Αύγουστο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
