Βέλτιστες πρακτικές και πολύτιμες εμπειρίες από την Ελλάδα, τη Φινλανδία και τη Λετονία για την εφαρμογή και εξέλιξη των λεγόμενων «Έξυπνων Χωριών» παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο Συνέδριο Smart Villages, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Σαλαμίνα.
Βασικός στόχος του συνεδρίου ήταν η ανάδειξη των δυνατοτήτων αυτών των πρωτοβουλιών να αναβαθμίσουν την καθημερινότητα των κατοίκων και να ενδυναμώσουν τη τοπική οικονομία μέσω καινοτόμων και συνεργατικών δράσεων.
Κατά τον χαιρετισμό του, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, υπογράμμισε πως υπάρχει «ισχυρή βούληση τόσο από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα πανεπιστήμια όσο και από τους ίδιους τους παραγωγούς να προχωρήσουμε μαζί σε ένα νέο μοντέλο περιφερειακής ανάπτυξης».
Ο υπουργός αναφέρθηκε στην ανάγκη για ένα μοντέλο που συνδέει τη γνώση με την παραγωγική πράξη, την παράδοση με την καινοτομία και παρέχει στους νέους τη δυνατότητα να παραμείνουν και να δραστηριοποιηθούν στις τοπικές κοινωνίες.
Ο Δήμαρχος Σαλαμίνας και Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικτύου Συνεργασίας Δήμων ΠΕ Νήσων Αττικής, Γιώργος Παναγόπουλος, επεσήμανε ότι η φιλοξενία του συνεδρίου αποτελεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Οι νησιώτες ενώνουμε δυνάμεις, ανταλλάσσουμε ιδέες και σχεδιάζουμε ένα βιώσιμο αύριο για τις επόμενες γενιές.»
Ο Ιωάννης Βουτσινάς, πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος και Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής (Ε. Νήσων), δήλωσε ότι η στρατηγική των έξυπνων χωριών ξεπερνά την τεχνολογική διάσταση, εστιάζοντας στην ενδυνάμωση της τοπικής ταυτότητας και τη μετάβαση σε ένα ανθεκτικό και συμμετοχικό μοντέλο ανάπτυξης. Τόνισε, μάλιστα, πως «η συνεργασία μεταξύ των νησιών δεν είναι μόνο εφικτή αλλά και αναγκαία».
Ο ρόλος των δικτύων και η προώθηση της καινοτομίας
Ο διαχειριστής του Δικτύου Συνεργασίας Δήμων Ε. Νήσων Αττικής, Μαρίνης Μπερέτσος, ανέφερε ότι το «δίκτυο Νήσων» γεννήθηκε μέσα από μια ανοικτή διαδικασία, μετασχηματιζόμενο σε ένωση δήμων, και λειτουργεί ως πρότυπο για την επέκταση τέτοιων δομών σε όλη την αγροτική Ελλάδα. Επεσήμανε πως η υλοποίηση του προγράμματος συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία βιώσιμων τοπικών πρωτοβουλιών.
Πάνω από 25 εισηγητές συμμετείχαν σε έξι θεματικές ενότητες, αναδεικνύοντας τον καθοριστικό ρόλο της καινοτομίας, των ψηφιακών τεχνολογιών και της συλλογικής δράσης στη βιώσιμη ανάπτυξη και την ενδυνάμωση της απασχόλησης. Παρουσιάστηκαν σύγχρονες λύσεις, όπως η ψηφιακή διαχείριση γης, η βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, η τουριστική προώθηση μέσω έξυπνων προτάσεων και η ανάπτυξη έξυπνων υποδομών που όχι μόνο ενισχύουν τις τοπικές οικονομίες αλλά και δημιουργούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Διακρατικού Σχεδίου Συνεργασίας Smart Villages Leader Network, το οποίο εντάσσεται στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020 (ΠΑΑ – Μέτρο 19, Υπομέτρο 19.3 – Διατοπική και Διακρατική Συνεργασία του Τ. CLLD/LEADER 2014-2020 Ε. Νήσων Αττικής).
Η σημασία της συνεργασίας για βιώσιμη τοπική ανάπτυξη
Όπως αναδείχθηκε σε όλες τις θεματικές συζητήσεις, η στενή συνεργασία ανάμεσα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, την κοινωνία, τον ακαδημαϊκό χώρο και την επιχειρηματική κοινότητα αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για τη δημιουργία ανθεκτικών και βιώσιμων αγροτικών κοινωνιών. Αυτές οι κοινωνίες ενσωματώνουν τις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και τις μετατρέπουν σε ευκαιρίες περαιτέρω ανάπτυξης, οικονομικής ανθεκτικότητας και κοινωνικής συνοχής.
Η ενεργή συμμετοχή και η συνεργασία μεταξύ δημάρχων και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης αναδεικνύονται ως κεντρικοί άξονες για την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων και τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων αναπτυξιακών πολιτικών σε τοπικό επίπεδο.
Τα Smart Villages ως πυλώνας καινοτόμου αγροτικής ανάπτυξης
Τα Smart Villages ή «Έξυπνα Χωριά» συνίστανται σε αγροτικές κοινότητες που υιοθετούν την καινοτομία, αξιοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες και προάγουν τη συλλογική δράση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την τόνωση των τοπικών οικονομιών.
Χάρη σε πρακτικές όπως η ψηφιοποίηση των αγροτικών δραστηριοτήτων, η βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων και η ενίσχυση των τοπικών υποδομών, τα Έξυπνα Χωριά διαμορφώνουν δυναμικά οικοσυστήματα ικανά να προσελκύσουν νέες θέσεις εργασίας, επενδύσεις και να ανοίξουν τον δρόμο προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.