Ισχυρή στήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχει προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης, με δάνεια και επιδοτήσεις συνολικού ύψους 4,2 δισ. ευρώ μέχρι σήμερα. Σε ειδική ανάλυση, πάντως, η Alpha Bank σημειώνει τα δομικά προβλήματα των ελληνικών ΜμΕ, τονίζοντας τη χαμηλή παραγωγικότητα, καθώς στην Ιρλανδία, που έχει τις καλύτερες επιδόσεις στον τομέα στην Ευρώπη, η παραγωγικότητα είναι πενταπλάσια.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας («Ελλάδα 2.0») αναδεικνύεται σε καθοριστικό μοχλό στήριξης για τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), προσφέροντας ισχυρή χρηματοδοτική ενίσχυση με στόχο τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους.
Συγκεκριμένα, όπως σημειώνει η Alpha, η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης έχει ήδη οδηγήσει στη συμβασιοποίηση 265 δανείων προς ΜμΕ, τα οποία αντιστοιχούν στο 55,4% του συνόλου των συμβάσεων και ο συνολικός τους προϋπολογισμός ανέρχεται στα 2,79 δισ. ευρώ.
Επιπρόσθετα, η ενίσχυση των ΜμΕ μέσω του σκέλους των επιδοτήσεων φτάνει τα 1,4 δισ. ευρώ, ποσά που διοχετεύονται σε κρίσιμες δράσεις όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η εξοικονόμηση ενέργειας και η έρευνα και καινοτομία.
Οι ΜμΕ κυριαρχούν στην Ελλάδα
Η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα αποτελεί θεμέλιο της κοινωνικοοικονομικής ζωής της Ελλάδας. Αποδεικνύεται από το γεγονός ότι αντιπροσωπεύει το 99,9% των επιχειρήσεων του μη χρηματοπιστωτικού τομέα, το 84,7% της απασχόλησης και το 62,8% της πραγματικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ).
Η Ελλάδα, με 79 ΜμΕ ανά 1.000 κατοίκους το 2024, έχει μία από τις υψηλότερες αναλογίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-27), σημαντικά πάνω από τον μέσο όρο των 58 ΜμΕ/1.000 κατοίκους.
Παρά τις διαδοχικές κρίσεις, οι ΜμΕ έχουν ενισχυθεί σε αριθμό, απασχόληση και παραγόμενο προϊόν, με ανοδική πορεία που αναμένεται να διατηρηθεί και εντός του 2025.
Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις έχουν τις καλύτερες επιδόσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η θετική πορεία προέρχεται εξ ολοκλήρου από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (λιγότεροι από δέκα εργαζόμενοι). Το 2024, ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 3,9%, η απασχόληση κατά 6,5% και η ΑΠΑ σε σταθερές τιμές κατά 6,8%.
Οι προβλέψεις της ΕΕ για το 2025 παραμένουν εξαιρετικά θετικές για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα, με αναμενόμενη αύξηση στον αριθμό τους κατά 3,6% και διψήφια άνοδο στην απασχόληση και την πραγματική ΑΠΑ.
Αυτή η δυναμική αντικατοπτρίζεται και στην έρευνα SAFE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπου οι ελληνικές ΜμΕ εμφανίζονται ως οι πιο αισιόδοξες στην ΕΕ-27 όσον αφορά την αύξηση του τζίρου τους και βρίσκονται στη δεύτερη θέση για την κερδοφορία.
Οι προκλήσεις
Ωστόσο, οι ελληνικές ΜμΕ αντιμετωπίζουν τόσο συγκυριακές όσο και δομικές προκλήσεις. Στις πρώτες περιλαμβάνονται η δυσκολία εύρεσης εξειδικευμένου προσωπικού (που αποτελεί τη σημαντικότερη πρόκληση για το 1/3 των ελληνικών ΜμΕ) και τα αυξημένα κόστη ενέργειας και παραγωγής (που επηρεάζουν το 16%).
Όσον αφορά τα δομικά προβλήματα, παρά την πρόοδο, οι ΜμΕ στην Ελλάδα υστερούν σημαντικά έναντι των ευρωπαϊκών ομολόγων τους στην ψηφιακή μετάβαση και την παραγωγικότητα.
Η παραγωγικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, οριζόμενη ως η προστιθέμενη αξία ανά απασχολούμενο, είναι η χαμηλότερη στην ΕΕ-27. Το 2024, η προστιθέμενη αξία ανά εργαζόμενο ήταν 20,1 χιλ. ευρώ, πάνω από πέντε φορές χαμηλότερη από την Ιρλανδία.
Η παραγωγικότητα συνδέεται με το μέγεθος της επιχείρησης, με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να υπολείπονται σημαντικά.
Επιπλέον, ένας αρνητικός παράγοντας είναι η μεγαλύτερη συγκριτικά δραστηριότητα των ελληνικών ΜμΕ σε κλάδους υπηρεσιών και μεταποίησης χαμηλής γνωσιακής και τεχνολογικής έντασης. Το 2024, αυτοί οι κλάδοι αντιπροσώπευαν το 73% του πλήθους των επιχειρήσεων, το 83% της απασχόλησης και το 75% της πραγματικής προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα.
Τα αναπτυξιακά εργαλεία
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, καθοριστικής σημασίας είναι αφενός η αξιοποίηση αναπτυξιακών εργαλείων όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, και αφετέρου η βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια και χρηματοδότηση.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ("Ελλάδα 2.0") περιλαμβάνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην ψηφιακή αναβάθμιση (π.χ., υιοθέτηση νέων ψηφιακών εργαλείων, αναβάθμιση εξοπλισμού), την πράσινη μετάβαση (π.χ., το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για επιχειρήσεις), την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της καινοτομίας, καθώς και την προώθηση οικονομιών κλίμακας μέσω συγχωνεύσεων και συνεργατικών σχημάτων.
Το τελευταίο θα επιτρέψει στις ελληνικές ΜμΕ μεγαλύτερη κλίμακα παραγωγής, καλύτερη πρόσβαση στις αγορές και υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων για περαιτέρω ανάπτυξη. Η αύξηση του μέσου μεγέθους των ΜμΕ, σε συνδυασμό με ολοκληρωμένα επιχειρησιακά σχέδια και ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης, θα βελτιώσει επίσης την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Παράλληλα, το Σχέδιο "Ελλάδα 2.0" περιλαμβάνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για τον περιορισμό του διοικητικού και κανονιστικού βάρους, που είναι αναλογικά υψηλότερα για τις μικρότερες επιχειρήσεις. Σκοπός όλων αυτών των πρωτοβουλιών είναι ο εκσυγχρονισμός της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.
Η ψηφιοποίηση
Σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση, η αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να συμβάλει στη σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, από τον οποίο η χώρα μας απέχει σημαντικά. Το 2024, μόλις το 53,4% των ελληνικών ΜμΕ παρουσίαζε τουλάχιστον βασικό επίπεδο ψηφιακής έντασης (έναντι 72,9% μέσου όρου ΕΕ-27), κατατάσσοντάς μας στην προτελευταία θέση.
Αν και έχει σημειωθεί πρόοδος, οι ελληνικές ΜμΕ υστερούν στη χρήση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη (8,2% των μικρών και 15,9% των μεσαίων επιχειρήσεων το 2024, έναντι 11,2% και 21% μέσου όρου ΕΕ-27). Αντίθετα, υψηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου είναι το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν πωλήσεις μέσω διαδικτύου το 2024 (23,6% έναντι 21,9%).
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
