Στροφές φαίνεται να ανεβάζει τις τελευταίες ημέρες το μεγαλύτερο βιομηχανικό project της χώρας, η αλυσίδα δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, προσθέτοντας ακόμη ένα λιθαράκι στην πορεία προς την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας.
Στη χώρα μας βρίσκονται στα σκαριά έργα συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ, τα οποία, εφόσον υλοποιηθούν, αναμένεται να σηματοδοτήσουν μια νέα εποχή για την επίτευξη των διεθνών κλιματικών στόχων.
Θετικοί οιωνοί για την πορεία των έργων
Τον πρώτο θετικό οιωνό σχετικά με την πορεία της συγκεκριμένης αγοράς αποτελεί η πρόσφατη προκήρυξη διαγωνισμού της EnEarth, θυγατρικής της Energean, για την επιλογή γεωτρύπανου που θα χρησιμοποιηθεί στο έργο αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο, όπως αποκάλυψε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean, Μαθιός Ρήγας, σε συνέντευξή του στο Upstream.
Ο διαγωνισμός αφορά τη διάνοιξη δύο γεωτρήσεων, με την έναρξη των εργασιών να τοποθετείται στο πρώτο εξάμηνο του 2026. Το έργο Πρίνου θα αποτελέσει την πρώτη εγκατάσταση αποθήκευσης άνθρακα στην Ελλάδα, συνολικού προϋπολογισμού 1,2 δισ. ευρώ και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 270 εκατ. ευρώ.
Η άδεια αποθήκευσης αναμένεται να εγκριθεί έως το τέλος του 2025, ενώ η λειτουργία της μονάδας προβλέπεται να ξεκινήσει το 2029. Η συνολική χωρητικότητα θα φτάνει τους 66 εκατ. τόνους CO₂, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στο 30% των ετήσιων εκπομπών της ελληνικής βαριάς βιομηχανίας.
Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα, με στόχο τις μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕ έχει θέσει υποχρέωση σε 44 εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου να εξασφαλίσουν συνολική αποθηκευτική ικανότητα 50 εκατ. τόνων CO₂ ετησίως μέχρι το 2030.
Μία ακόμη θετική είδηση αφορά το έργο Apollo CO2 του ΔΕΣΦΑ, το οποίο έλαβε τη Δευτέρα χρηματοδότηση ύψους 169,3 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της 5ης Πρόσκλησης Μεγάλων Έργων του EU Innovation Fund. Πρόκειται για έναν αγωγό που θα μεταφέρει διοξείδιο του άνθρακα από τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της χώρας στη νέα μονάδα της Ρεβυθούσας, όπου και θα υγροποιείται, προκειμένου εν συνεχεία να μεταφέρεται με πλοία στο χώρο εναπόθεσης του Πρίνου.
Η εξέλιξη αυτή μάλιστα σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο για την ανάπτυξη της πρώτης μεγάλης κλίμακας υποδομής μεταφοράς CO₂ (CCS midstream) στην Ελλάδα, η οποία αποτελεί ταυτόχρονα και μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.
Το έργο APOLLO CO₂, το οποίο θα αναπτυχθεί σε συνεργασία με την ECOLOG, μέλος του ομίλου GASLOG, στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου ανοιχτής πρόσβασης για τη μεταφορά και εξαγωγή CO₂, το οποίο θα επιτρέψει την απανθρακοποίηση βασικών βιομηχανικών εκπομπέων στην Ελλάδα, σε πλήρη ευθυγράμμιση με το όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια εσωτερική αγορά CCUS. Αναμένεται να συνδέσει τις επενδύσεις δέσμευσης CO2 που δρομολογούν οι τσιμεντοβιομηχανίες Ηρακλής και Τιτάνας, καθώς και το ανάλογο έργο της Motor Oil στους Αγ.Θεοδώρους με το υπεράκτιο κοίτασμα του Πρίνου, αλλά και με την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Το έργο αυτό ενσωματώνει μια μοναδική τεχνολογική καινοτομία, αξιοποιώντας την υπάρχουσα κρυογενική υποδομή του Τερματικού LNG στη Ρεβυθούσα για την υγροποίηση του CO₂, μειώνοντας σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας και το λειτουργικό κόστος, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει ευέλικτες και οικονομικά αποδοτικές θαλάσσιες μεταφορές CO₂. Για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε το APOLLO CO₂ ως μία από τις πιο καινοτόμες λύσεις μεταφοράς CO₂ στην Ευρώπη.
Για τη σύνδεση των εκπομπέων της χώρας με τη μονάδα υγροποίησης, ο ΔΕΣΦΑ προχωρά επίσης στην ανάπτυξη ενός αγωγού CO₂ μήκους περίπου 35 χλμ., για τον οποίο διεκδικεί ξεχωριστή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από το Connecting Europe Facility.
Στην αρχική του φάση, ο αγωγός θα μπορεί να μεταφέρει περίπου 3 εκατομμύρια τόνους CO₂ ετησίως, ενώ ο σχεδιασμός του προβλέπει δυνατότητα επέκτασης μεταφοράς έως και 5 εκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2034, επιτρέποντας τη συμμετοχή επιπλέον εκπομπέων καθώς η αγορά CCUS αναπτύσσεται.
Σε αναμονή για το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο
Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να δημοσιεύσει σύντομα το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα έργα CCS, καθορίζοντας τις προϋποθέσεις, τις διαδικασίες αδειοδότησης και τα εμπορικά μοντέλα (θα θέτει τους κανόνες για την κατανομή της χωρητικότητας της αποθήκης, τις ταρίφες κ.λπ.).
Η γνωστοποίηση του σχεδίου νόμου θα επιτρέψει στην EnEarth να προχωρήσει στη διενέργεια δεσμευτικού market test, καθώς το ενδιαφέρον είναι ήδη τεράστιο, αφού έχει ήδη υπογράψει 15 μη δεσμευτικά μνημόνια κατανόησης για 6,1 εκατ. τόνους CO₂ ετησίως με βιομηχανίες υψηλών εκπομπών στην Ελλάδα και τη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τυχόν καθυστερήσεις και επιπλοκές στο έργο της αποθήκευσης θα θέσουν σε κίνδυνο και την υλοποίηση των έργων δέσμευσης των τσιμεντοβιομηχανιών Τιτάν και Ηρακλής καθώς και της Μότορ Όιλ, οι οποίες έχουν επιδοτηθεί συνολικά με 450 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας (EU Innovation Fund) της ΕΕ, αλλά και το αντίστροφο.
Αυτό σημαίνει ότι ένα έργο αποθήκευσης άνθρακα πρέπει να προχωρά συντονισμένα με τα έργα δέσμευσης, διαφορετικά δεν έχει νόημα να υλοποιηθεί μια μεγάλη επένδυση χωρίς να έχει διασφαλιστεί η αποθήκευση. Τα έργα αυτά αποτελούν κρίκους της ίδιας αλυσίδας και οφείλουν να κινούνται παράλληλα.
Οι περιβαλλοντικοί όροι το μεγαλύτερο «αγκάθι»
Την ίδια στιγμή αναμένεται η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων από το ΥΠΕΝ για την πρώτη φάση του έργου, προκειμένου να ξεκινήσουν οι τέσσερις πρώτες γεωτρήσεις. Οι γεωτρήσεις αυτές, βάσει των υποχρεώσεων στο RRF, πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το 2026.
Η απόφαση έχει καθυστερήσει σημαντικά, καθώς η σχετική δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε ουσιαστικά τον Μάιο με θετικές στο σύνολό τους γνωμοδοτήσεις.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η αλυσίδα CCS;
Τα έργα αυτά αναπτύσσονται σε πλήρη συμφωνία με την Οδηγία 2009/31/ΕΚ και θα συμβάλουν σημαντικά στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, με επίκεντρο τον νόμο για την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας (Net Zero Industry Act).
Μάλιστα, εκτιμάται ότι με την υλοποίησή τους θα μειωθούν περίπου κατά 25% οι εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα από τις εγχώριες βιομηχανίες που δεν είναι δυνατό να μειώσουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα αλλάζοντας καύσιμο (hard to abate industries).
Πέρα από το όφελος για το κλίμα, οι ίδιες οι βιομηχανίες θα απαλλαγούν από το δυσβάσταχτο κόστος των εκπομπών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αν σήμερα είχε καταργηθεί η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων άνθρακα (η οποία προβλέπεται να καταργηθεί σταδιακά την περίοδο 2031-2035) και λειτουργούσε πλήρως ο ευρωπαϊκός μηχανισμός, οι επιχειρήσεις θα επιβαρύνονταν με ετήσιο κόστος της τάξης του 1 δισ. ευρώ, γεγονός που θα έθετε σε κίνδυνο ακόμη και την ίδια την επιβίωσή τους.
Με τα σημερινά δεδομένα, η λειτουργία της αλυσίδας θα εξοικονομούσε περί τα 250 εκατ. ευρώ για τις βιομηχανίες της χώρας, προστατεύοντας τον παραγωγικό ιστό, τα προϊόντα και, φυσικά, την απασχόληση.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
