Περιορισμένη βελτίωση στην οικονομική αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ

Περιορισμένη βελτίωση κατέγραψε το τρίτο τρίμηνο του 2025 η αισιοδοξία των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το επόμενο έτος, σύμφωνα με το βαρόμετρο του Συνδέσμου Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ (ΣΕΑ). Ο γενικός δείκτης GRe+1, που αποτελεί τον μέσο όρο των δεικτών Οικονομικής Συγκυρίας και Παραγωγικών Συντελεστών, διαμορφώθηκε στο 11,2%, έναντι 8,6% το δεύτερο τρίμηνο του 2025. Παρά τη μικρή άνοδο, ο δείκτης παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, το χαμηλότερο από το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ απέχει σημαντικά από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024 (15,4%).

Η εικόνα αυτή αποδίδεται τόσο στις εκτιμήσεις για τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη όσο και στους παραγωγικούς συντελεστές. Ο δείκτης οικονομικής συγκυρίας, που προκύπτει ως μέσος όρος της διαφοράς μεταξύ των ποσοστών «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για πέντε βασικές μεταβλητές, ανήλθε στο 12,4% το τρίτο τρίμηνο 2025. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 9,6% το προηγούμενο τρίμηνο και 21,8% το τρίτο τρίμηνο του 2024.

Η ελαφρά βελτίωση οφείλεται κυρίως στην ενίσχυση των προσδοκιών για επενδύσεις παγίου κεφαλαίου και στη βελτίωση των εκτιμήσεων για τον πληθωρισμό. Οι υπόλοιποι δείκτες, και ιδιαίτερα ο ρυθμός μεγέθυνσης, παρουσίασαν κάμψη.

Ο δείκτης παραγωγικών συντελεστών, ο οποίος αποτυπώνει εκτιμήσεις για το ανθρώπινο δυναμικό, τις συνθήκες χρηματοδότησης, τις δημόσιες υποδομές, την επιχειρηματικότητα και το θεσμικό πλαίσιο, διαμορφώθηκε στο 9,9%. Το ποσοστό αυτό ήταν 7,6% το προηγούμενο τρίμηνο και 9,0% το τρίτο τρίμηνο του 2024.

Η βελτίωση προήλθε κυρίως από αυξημένη αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, το θεσμικό πλαίσιο και την επιχειρηματικότητα. Αντίθετα, οι προσδοκίες για τις συνθήκες χρηματοδότησης και τις δημόσιες υποδομές επιδεινώθηκαν.

Βασικά εμπόδια για την επιχειρηματική δραστηριότητα

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, τα σημαντικότερα προσκόμματα στην επιχειρηματική δραστηριότητα το τρίτο τρίμηνο σχετίζονται με διαρθρωτικές αδυναμίες του δημόσιου τομέα και της οικονομίας. Συγκεκριμένα, η λειτουργία του συστήματος απονομής δικαιοσύνης βαθμολογήθηκε με 4,09 (σε κλίμακα 1-5), η διαφθορά με 3,96 και η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης με 3,95.

Επιπλέον, οι συμμετέχοντες στην έρευνα ανέφεραν ως σημαντικά εμπόδια τις ελλείψεις σε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό και τη χαμηλή παραγωγικότητα του δημόσιου τομέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2021 η ανησυχία για τη λειτουργία της δικαιοσύνης έχει ενισχυθεί, καθιστώντας την έναν από τους βασικούς ανασταλτικούς παράγοντες για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Την ίδια στιγμή, αυξάνεται η ευαισθητοποίηση για το ζήτημα της διαφθοράς, ενώ μειώνεται η σημασία που αποδίδεται στη φορολογική επιβάρυνση και στη σταθερότητα του φορολογικού συστήματος.