Στο επίκεντρο της διεθνούς συζήτησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα των υποδομών βρέθηκε η ενσωμάτωση των κλιματικών κινδύνων στον κύκλο ζωής των έργων, όπως αναδείχθηκε στο 2ο Διεθνές Συνέδριο «Redefining the Future Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο», που διοργάνωσε το Ταμείο Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΤΜΕΔΕ) στην Αθήνα στις 9 και 10 Δεκεμβρίου.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Τράπεζας της Ελλάδος και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, επιβεβαιώνοντας τη θεσμική του βαρύτητα και τη συμβολή του στη διαμόρφωση πολιτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο θεματικό πάνελ, με συντονισμό του δημοσιογράφου Ηλία Παλιαλέξη, συμμετείχαν εκπρόσωποι θεσμικών φορέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και στελέχη της αγοράς και του τεχνικού κόσμου.
Οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για ανθεκτικές υποδομές
Ο Γιώργος Παγουλάτος, Πρέσβης της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ και καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσίασε μέσω ψηφιακής σύνδεσης τη διεθνή προσέγγιση στη διαχείριση κλιματικών κινδύνων στις υποδομές. Τόνισε ότι οι κλιματικοί κίνδυνοι επηρεάζουν το σύνολο των υποδομών – ενεργειακές, ψηφιακές και μεταφορικές – και πως η αυξανόμενη συχνότητα ακραίων φαινομένων αποτελεί πλέον "νέα κανονικότητα".
Σύμφωνα με τον κ. Παγουλάτο, οι οικονομικές συνέπειες είναι σημαντικές, καθώς περιλαμβάνουν το κόστος αποκατάστασης, απώλειες παραγωγικότητας και αύξηση του ασφαλιστικού κόστους. Η ενσωμάτωση των κλιματικών παραμέτρων σε κάθε στάδιο του κύκλου ζωής των έργων αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα των επενδύσεων και την προστασία των επόμενων γενεών.
Παρουσιάστηκαν οι επτά αρχές του ΟΟΣΑ για ανθεκτικές υποδομές, που περιλαμβάνουν τη χρήση μακροπρόθεσμων σεναρίων, επιστημονικών δεδομένων, ενίσχυση θεσμικής ικανότητας, ενσωμάτωση πράσινων κριτηρίων στις χρηματοδοτήσεις, προώθηση καινοτομίας, διαφάνεια και διεθνή συνεργασία.
Για την Ελλάδα, ο κ. Παγουλάτος υπογράμμισε ότι η ενίσχυση της ανθεκτικότητας είναι στρατηγική επιλογή και αναγκαία προϋπόθεση, ενώ ανέφερε καλές πρακτικές που ήδη εφαρμόζονται, όπως πρωτοβουλίες της Τράπεζας της Ελλάδος και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Η τριπλή προσέγγιση της Τράπεζας της Ελλάδος
Η Θεοδώρα Αντωνακάκη, Διευθύντρια του Κέντρου Κλιματικής Αλλαγής και Βιωσιμότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, παρουσίασε τη στρατηγική της ΤτΕ σε τρεις άξονες: στρατηγική και πολιτικές, υλοποίηση έργων και χρηματοδότηση. Τόνισε τη σημασία της συμμετοχής της ΤτΕ στο Eurosystem Climate Change Forum για τα έτη 2025-2026 και την ανάγκη οριζόντιων πολιτικών που ενσωματώνονται στα πραγματικά έργα.
Σχετικά με τα έργα, υπογράμμισε την ανάγκη να είναι πράσινα, σχεδιασμένα για το νέο κλιματικό περιβάλλον, με δείκτες ανθεκτικότητας και συστηματική αξιολόγηση. Αναφέρθηκε επίσης στη δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων όπως το "ομόλογο ανθεκτικότητας", που στηρίζει έργα προσαρμογής και μετριασμού.
Παράλληλα, επισήμανε ότι κάθε έργο προσαρμογής προσφέρει πολλαπλά οφέλη, μειώνοντας μελλοντικές ζημιές και ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα. Μελέτες δείχνουν πως για κάθε 1 δολάριο επένδυσης στην προσαρμογή, το όφελος μπορεί να φθάσει τα 10-12 δολάρια σε βάθος δεκαετίας.
Το Ταμείο Ανάκαμψης ως μοχλός πράσινων επενδύσεων
Ο Θάνος Ψαθάς, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ., αναφέρθηκε στον ρόλο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) στην υλοποίηση ανθεκτικών υποδομών. Η επιχορήγηση 50% από το ΤΑΑ επέτρεψε την υλοποίηση 70 έργων σε 14 επιχειρηματικά πάρκα, συνολικού ύψους 50 εκατ. ευρώ, με υψηλά ποσοστά ολοκλήρωσης.
Το 80% του προϋπολογισμού κατευθύνεται σε δράσεις πράσινης ανάπτυξης και ψηφιακού μετασχηματισμού, όπως η τοποθέτηση ψηφιακών υδρομέτρων, η αναβάθμιση δικτύων ύδρευσης και η βελτίωση της επεξεργασίας λυμάτων. Οι παρεμβάσεις αυτές οδηγούν σε εξοικονόμηση πόρων και μείωση του ενεργειακού κόστους, εφαρμόζοντας στην πράξη τις διεθνείς και εθνικές προτεραιότητες.
Η σημασία του στρατηγικού σχεδιασμού και της συντήρησης
Η Δέσποινα Καλλιδρομίτου, Πρόεδρος του ΣΕΓΜ, ανέδειξε τη σημασία του ολιστικού στρατηγικού σχεδιασμού και της πρόληψης στα έργα υποδομής. Τόνισε ότι η πρόληψη και η τακτική συντήρηση αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ανθεκτικότητας, ενώ η κοινωνική αποδοχή είναι απαραίτητη για την επιτυχία κάθε έργου.
Οι μηχανικοί διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόβλεψη κλιματικών κινδύνων και τη διασφάλιση της λειτουργικότητας των υποδομών. Η χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων και η συστηματική αξιολόγηση συμβάλλουν στην αποτροπή μελλοντικών καταστροφών και στην επίτευξη οικονομικών και κοινωνικών οφελών.
Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα και τους συμμετέχοντες διατίθενται στην ιστοσελίδα future-horizons.gr, όπου είναι δυνατή και η παρακολούθηση των εργασιών του συνεδρίου.