Η επίσημη έναρξη λειτουργίας του Δημοτικού Μουσείου Γιάννη Ρίτσου στη Μονεμβασιά σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τον εγχώριο πολιτισμό και μία νοητή γέφυρα ανάμεσα στη δημιουργική κληρονομιά του κορυφαίου ποιητή και τη σύγχρονη εκπαιδευτική και τουριστική ανάπτυξη.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, αλλά και πλήθους επισήμων και κόσμου, στην ιστορική καστροπολιτεία που γέννησε και ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο.
Με τη μετατροπή της πατρικής οικίας του ποιητή σε σύγχρονο μουσείο, ο Δήμος Μονεμβασίας - με τη στήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Πάρνωνας Α.Ε.» - αξιοποίησε χρηματοδότηση ύψους 276.000 ευρώ, μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης.
Το εγχείρημα περιλάμβανε έρευνα, μουσειολογική τεκμηρίωση, μελέτη εκθεσιακών χώρων και δημιουργία υποδομών. Μέσα από καινοτόμα εκθεσιακά εργαλεία, ψηφιακές εφαρμογές και διαδραστικές αφηγήσεις, αποκαλύπτεται η πολύπλευρη φυσιογνωμία του Ρίτσου, η στενή σύνδεσή του με τη γενέτειρα και το διαχρονικό του έργο.
Η Υπουργός Πολιτισμού, κατά τον χαιρετισμό της, δήλωσε χαρακτηριστικά: «σήμερα είναι μία ξεχωριστή μέρα, πρώτα από όλα, για τους Μονεμβασίτες. Είναι μια ξεχωριστή μέρα για όλους εμάς που γαλουχηθήκαμε με τον Γιάννη Ρίτσο […] Είμαι, πραγματικά, ιδιαίτερα χαρούμενη που το Υπουργείο Πολιτισμού βοήθησε, ώστε η οικία της οικογένειας Ρίτσου να ολοκληρωθεί ως χώρος μουσειακός και να αποδοθεί πρωτίστως στους κατοίκους της Μονεμβασιάς και φυσικά στους χιλιάδες επισκέπτες της».
Ιδιαίτερη μνεία έκανε στην προσφορά της κυρίας Έρης Ρίτσου, που δώρισε προσωπικά αντικείμενα του ποιητή, συμβάλλοντας στην αυθεντικότητα του Μουσείου.
Η Λίνα Μενδώνη υπογράμμισε τη στρατηγική του Υπουργείου για δημιουργία μικρών μουσείων, αφιερωμένων σε εξέχουσες προσωπικότητες του νεοελληνικού πολιτισμού.
Μετά την Οικία Ελύτη, οι επόμενοι σταθμοί αναμένεται να είναι το Μουσείο Καρόλου Κουν και η αποκατάσταση της Οικίας Παλαμά. Η Μονεμβασιά, δήλωσε, γίνεται παράδειγμα μικρής πόλης όπου τα μουσεία λειτουργούν ως πυρήνες πολιτισμού, ανάπτυξης και εκπαίδευσης.
Η Υπουργός τόνισε επίσης τη φιλοσοφία της καθολικής προσβασιμότητας: «Οφείλουμε οι πάντες -είτε έχουν κινητικά προβλήματα είτε είναι εμποδιζόμενα άτομα- να έχουν το δικαίωμα να ανεβαίνουν στο βράχο και να επισκέπτονται την αποκατεστημένη εκκλησία της του Θεού Σοφίας», αναδεικνύοντας έτσι το νέο μοντέλο πολιτιστικής συμμετοχής.
Ο Γιάννης Ρίτσος, με διεθνή φήμη και αναγνώριση, γεννήθηκε στη Μονεμβασιά το 1909. Το πατρικό του σπίτι βρίσκεται απέναντι ακριβώς από το ομώνυμο κεντρικό καλντερίμι του κάστρου, που σήμερα φέρει το όνομά του, ενώ η προτομή του ποιητή δεσπόζει μπροστά από την οικία.
Το σπίτι, στην είσοδο της Κάτω Πόλης, έχει άμεση σχέση με το δυτικό τείχος της καστροπολιτείας, και η πρόσβαση γίνεται μέσω της χαρακτηριστικής δρομικής καμάρας.
Στην τελετή παρευρέθηκαν πολιτικές και αυτοδιοικητικές προσωπικότητες, όπως ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας και βουλευτές Λακωνίας, ο Αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας, οι Δήμαρχοι Μονεμβασίας, Σπάρτης και Καλαμάτας, καθώς επίσης υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΠΟ, εκπρόσωποι του Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Πάρνωνας» και πλήθος πολιτών, υπογραμμίζοντας τη σημασία του έργου για τη Λακωνία και την Πελοπόννησο.