Δήμας: Μεταρρύθμιση στην αεροναυτιλία και νέο θεσμικό πλαίσιο για την ΥΠΑ

Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών υλοποιεί μια σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση στην αεροναυτιλία, επιδιώκοντας να δώσει λύσεις σε μακροχρόνια προβλήματα και να διασφαλίσει τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. 

Η νέα στρατηγική, που αναπτύχθηκε εντός των τελευταίων πέντε μηνών, καλύπτει κρίσιμα κενά τα οποία είχαν εκθέσει τη χώρα σε παρεμβάσεις και κυρώσεις από τις ευρωπαϊκές αρχές.

Βασικοί στόχοι του εγχειρήματος αποτελούν η εναρμόνιση με το ισχύον ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο, η ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) και, πρωταρχικά, η αναβάθμιση της ασφάλειας και της ποιότητας των αεροναυτιλιακών υπηρεσιών.

Με το νέο νομοσχέδιο, το οποίο έχει λάβει το πράσινο φως του Υπουργικού Συμβουλίου και αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση το φθινόπωρο, η ΥΠΑ μετασχηματίζεται από δημόσια υπηρεσία σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να προσφέρει:

• Μεγαλύτερη διοικητική ευελιξία και οικονομική αυτονομία,
• Βελτίωση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού,
• Ενίσχυση τεχνολογικών δυνατοτήτων σε βασικές λειτουργίες,
• Θεσμικό εκσυγχρονισμό με αποτελεσματικότερη διάρθρωση.

Ιστορικό των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών και νέα δεδομένα

Η ανάγκη για μια ουσιαστική αναδιοργάνωση δεν είναι νέα· προηγήθηκαν ανάλογες πρωτοβουλίες το 2016, το 2018 και το 2020 οι οποίες όμως δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν σαφείς διαφορές:

• Έχουν αναπτυχθεί ώριμα τεχνολογικά και νομικά εργαλεία.
• Η εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις έχει καταστεί επιτακτική.
• Υφίσταται συγκεκριμένο Σχέδιο Δράσης, με διασφαλισμένη χρηματοδότηση και σαφές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής.
• Κυρίως, υπάρχει πλέον αποφασισμένη πολιτική βούληση για υλοποίηση μιας απαιτητικής αλλά αναγκαίας μεταρρύθμισης.

Το Ολιστικό Σχέδιο Δράσης: Εκσυγχρονισμός στην αεροναυτιλία

Με πρωτοβουλία του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρήστου Δήμα, τέθηκε σε εφαρμογή το Ολιστικό Σχέδιο Δράσης (Action Plan) για τη συμμόρφωση της Ελλάδας με το ευρωπαϊκό δίκαιο στον τομέα διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας (ATM). 

Πρόκειται για έναν στρατηγικό οδικό χάρτη που ξεπερνά τις τυπικές απαντήσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, και εστιάζει στον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της αεροναυτιλιακής δομής της χώρας, ευθυγραμμίζοντας την Ελλάδα με τις απαιτήσεις του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού (SES). Το πλάνο περιλαμβάνει συγκεκριμένα ορόσημα, στόχους και σημαντικές παρεμβάσεις όπως:

• Εκσυγχρονισμό λειτουργικών συστημάτων αεροναυτιλίας,
• Αναβάθμιση υποδομών,
• Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου,
• Ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό και διεθνή αεροπορικό χώρο.

Για την υλοποίηση του σχεδίου, συστάθηκε ειδική ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή στελεχών του Υπουργείου, της ΥΠΑ και της Αρχής Πολιτικής Αεροπορίας. Η ομάδα αυτή εξασφαλίζει τον συντονισμό και την παρακολούθηση της προόδου, εγκρίνοντας τα στάδια και διασφαλίζοντας την τήρηση του χρονοδιαγράμματος.

Η Ελλάδα έχει ήδη υποβάλει στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη 2η αναλυτική έκθεση προόδου, η οποία καταγράφει ενέργειες από την 1η Ιουλίου έως τις 15 Αυγούστου 2025, διασφαλίζοντας ότι το έργο προχωρά βάσει σχεδίου. Το Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε σε διάλογο με φορείς όπως η DG MOVE, η EASA και η EUROCONTROL, και καλύπτει συνολικά 364 επιμέρους δράσεις, διαρθρωμένες σε επτά βασικούς πυλώνες:

1. Συντονισμός και παρακολούθηση υλοποίησης
2. Ανάπτυξη υπηρεσιών Data Link
3. Αναβάθμιση του συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας (TopSky ATC One)
4. Εφαρμογή πλοήγησης βάσει απόδοσης (PBN)
5. Ανάπτυξη ραντάρ Mode S
6. Εφαρμογή του Κανονισμού CP1 και βελτιστοποίηση στη διαχείριση εναέριας κυκλοφορίας
7. Μετασχηματισμός της ΥΠΑ

Η επιδιωκόμενη μεταρρύθμιση δεν αποτελεί απλά μια διοικητική μεταβολή, αλλά παρέχει άμεσες και μακροπρόθεσμες ωφέλειες που περιλαμβάνουν:

• Ακόμη υψηλότερα επίπεδα ασφάλειας πτήσεων,
• Πιο αξιόπιστες υπηρεσίες προς τους επιβάτες,
• Ενίσχυση του τουριστικού και επιβατικού προφίλ της χώρας,
• Αποφυγή ευρωπαϊκών προστίμων και κυρώσεων,
• Θέσπιση ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού μοντέλου διαχείρισης εναέριου χώρου.

Συνολικά, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δρομολογεί μια ολοκληρωμένη αναδόμηση του τομέα της αεροναυτιλίας· δεν ανταποκρίνεται μόνο στις άμεσες ευρωπαϊκές υποχρεώσεις, αλλά θωρακίζει τον κλάδο απέναντι στις μελλοντικές απαιτήσεις και ανταγωνισμούς, προσφέροντας ουσιαστικά, άμεσα και μετρήσιμα αποτελέσματα στην καθημερινή λειτουργία των αεροπορικών υπηρεσιών.