Νέα δεδομένα και ώθηση στην υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης δίνει η κούρσα μεταξύ OpenAIκαι DeepSeek, που ανοίγει τον δρόμο για μοντέλα ανοιχτού κώδικα που μπορούν να ανταγωνιστούν λογισμικά κορυφαίων προγραμματιστών.
Καθώς η DeepSeek και άλλες κινεζικές εταιρείες έχουν κυκλοφορήσει μια σειρά από μοντέλα ανοιχτού κώδικα κατακλύζοντας την αγορά, η Open AI σήκωσε το γάντι και απάντησε με τα πρώτα ανοιχτά της μοντέλα, μετά από έξι χρόνια. Έχοντας πλέον… «στριμωχτεί» μετά τη κυκλοφορία του μοντέλου R1 από την DeepSeek, η αμερικανική OpenAI παρουσίασε δύο μοντέλα “open-weight” που θα είναι δωρεάν διαθέσιμα και θα μπορούν να προσαρμόζονται από τους προγραμματιστές, παρέχοντας μια πιο διαφανή εναλλακτική λύση σε σχέση με τις υπάρχουσες κλειστές προτάσεις AI.
Η εμφάνιση μοντέλων όπως το DeepSeek-R1 και το o1 της OpenAI δείχνει μια σημαντική στροφή στον τρόπο με τον οποίο η τεχνητή νοημοσύνη φτάνει στους χρήστες. Ο συνδυασμός της ευελιξίας του ανοιχτού κώδικα με τις επιδόσεις που απαιτούν οι επιχειρήσεις δημιουργεί νέες δυνατότητες αξιοποίησης της AI και κάνει πιο προσιτή την πρόσβαση σε προηγμένες εφαρμογές.
Αυτή η σύγκλιση της τεχνολογίας αλλάζει ριζικά την προσέγγιση των οργανισμών στην υλοποίηση λύσεων AI. Στο παρελθόν, η έμφαση δινόταν κυρίως στην απόδοση και την ασφάλεια. Η νέα γενιά μοντέλων όμως επιτρέπει μεγαλύτερη προσαρμογή στις ανάγκες κάθε οργανισμού, είτε αυτές αφορούν τη μείωση κόστους, την ευκολία προσαρμογής, είτε εξειδικευμένες επιδόσεις, όπως για παράδειγμα στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων.
Πλέον η επίδραση δεν περιορίζεται στο τεχνικό επίπεδο, αλλά επεκτείνεται και στον τρόπο ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης σε οργανισμούς. Οι εταιρείες μπορούν να υιοθετήσουν ένα πιο υβριδικό μοντέλο χρήσης, αξιοποιώντας διαφορετικά συστήματα ανάλογα με το πλαίσιο. Για παράδειγμα, το o1 μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κρίσιμες επιχειρησιακές εφαρμογές που απαιτούν υψηλή ασφάλεια, ενώ το DeepSeek-R1 να προσφέρει πλεονεκτήματα κόστους σε εργασίες μαζικής επεξεργασίας δεδομένων. Αυτή η υβριδική στρατηγική δείχνει μια πιο ώριμη φάση εξέλιξης στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τους οργανισμούς.
Τι είναι το ανοιχτό λογισμικό
Η OpenAI, παρά το όνομα της (Open) δεν διαθέτει τα περισσότερα από τα μοντέλα της ως ανοιχτού κώδικα. Όμως, ο διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, Sam Altman, μετά την επιτυχία της DeepSeekπαραδέχτηκε ότι η εταιρεία χρειαζόταν να «βρει μια διαφορετική στρατηγική για τον ανοιχτό κώδικα» σημειώνοντας πως «προσωπικά πιστεύω ότι έχουμε βρεθεί στη λάθος πλευρά της ιστορίας εδώ».
Ανοιχτός κώδικας αναφέρεται σε λογισμικό του οποίου ο πηγαίος κώδικας διατίθεται ελεύθερα σε οποιονδήποτε για χρήση ή τροποποίηση. Για να θεωρηθεί κάτι ανοιχτού κώδικα, πρέπει να πληροί συγκεκριμένους όρους διανομής και πρόσβασης.
Για να θεωρηθεί πραγματικά ανοιχτό ένα μοντέλο AI, οι δημιουργοί του πρέπει να παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα στα οποία εκπαιδεύτηκε και να δίνουν στους χρήστες τη δυνατότητα να μελετούν, να χρησιμοποιούν και να τροποποιούν το σύστημα για οποιονδήποτε σκοπό. Κλειστού κώδικα, αντίθετα, είναι το λογισμικό και τα μοντέλα που ελέγχονται από τον δημιουργό, δεν μπορούν να τροποποιηθούν και προσφέρουν μικρότερη διαφάνεια για τα τεχνικά τους θεμέλια.
Πολλές τεχνολογικές εταιρείες χαρακτηρίζουν το λογισμικό τους ως ανοιχτού κώδικα· δεν συμφωνούν όμως όλοι ότι πληρούν τον ορισμό.
Τα νέα μοντέλα της OpenAI, με την ονομασία “gpt-oss”, έχουν απόδοση αντίστοιχη με ορισμένα από τα μικρότερα κλειστά μοντέλα που τροφοδοτούν το ChatGPT και έχουν σχεδιαστεί ώστε να χρησιμοποιούνται σε “agentic workflows”, δηλαδή να λειτουργούν αυτόνομα και να έχουν εκπαιδευτεί να επεξεργάζονται σύνθετα ερωτήματα βήμα προς βήμα. Οι προγραμματιστές θα μπορούν επίσης να ρυθμίζουν τον βαθμό “συλλογιστικής” προσπάθειας που καταβάλλει το μοντέλο, αντί να ανταποκρίνεται γρήγορα.
Τα μοντέλα είναι παρόμοια με τα Llama και είναι διαθέσιμα δωρεάν στην πλατφόρμα φιλοξενίας AI λογισμικού Hugging Face. Μπορούν να μιμούνται τη διαδικασία της ανθρώπινης σκέψης και να παράγουν κείμενο, αλλά όχι εικόνες ή βίντεο.
Τα «open weight» μοντέλα όπως αυτά που παρουσίασε η OpenAI σημαίνει ότι εκτός από το ίδιο το μοντέλο, και ίσως κάποιον πηγαίο κώδικα, οι εταιρείες αποκαλύπτουν τα βάρη (σ.σ. δηλαδή τις πολυάριθμες αριθμητικές τιμές που απέκτησε και προσαρμόστηκε το μοντέλο κατά την εκπαίδευσή του), επιτρέποντας στους προγραμματιστές να το προσαρμόσουν καλύτερα. Όμως δεν δίνουν λεπτομέρειες για τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην εκπαίδευση.
Πάντως τα νέα μοντέλα της OpenAI μπορούσαν να συγκριθούν με κορυφαία ανοιχτά μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από την Κίνα. Ωστόσο, τα open-weight μοντέλα συχνά θεωρούνται υψηλότερου κινδύνου από τα κλειστά συστήματα, λόγω της δυνατότητάς τους να προσαρμόζονται και επειδή δεν μπορούν εύκολα να ανακληθούν εάν είναι ελαττωματικά.
Η Meta Platforms, η γαλλική startupMistral και πλέον η DeepSeek έχουν κυκλοφορήσει μοντέλα AI που αποκαλούν ανοιχτού κώδικα.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Meta, Mark Zuckerberg, έχει εδώ και καιρό ταχθεί ένθερμα υπέρ του ανοιχτού οικοσυστήματος AI. Ωστόσο, σε ένα υπόμνημα την περασμένη εβδομάδα, δήλωσε ότι η νέα ώθηση της Meta για την ανάπτυξη «υπερ-ευφυών συστημάτων» που θα ξεπερνούν την ανθρώπινη νοημοσύνη «θα εγείρει νέες ανησυχίες για την ασφάλεια», προσθέτοντας: «Θα πρέπει να είμαστε αυστηροί στη μετρίαση αυτών των κινδύνων και προσεκτικοί σχετικά με το τι επιλέγουμε να διαθέσουμε ως ανοιχτού κώδικα».
Η Meta, προσφέρει βάρη και κάποιον πηγαίο κώδικα για τη σειρά μοντέλων Llama, αλλά δεν παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για τα δεδομένα εκπαίδευσης. Έχει επίσης κατηγορηθεί για όρους αδειοδότησης που περιλαμβάνουν περιορισμούς σε εμπορικές χρήσεις.
Η DeepSeek επίσης όταν κυκλοφόρησε το R1 τον Ιανουάριο προκαλώντας πατάγο, ανέφερε πως ήταν μοντέλο ανοιχτού κώδικα, αλλά δεν προσέφερε ούτε κώδικα ούτε δεδομένα εκπαίδευσης, προκαλώντας ερωτήματα για το τι ακριβώς μπορεί να έχει χρησιμοποιήσει η εταιρεία για να κατασκευάσει το μοντέλο της.
Η κούρσα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας στην AI
Η DeepSeekχρησιμοποιώντας παρόμοια στρατηγική με τη Metaμείωσε ένα μέρος των ανησυχιών για τεχνολογικό έλεγχο από την Κίνα, με αποτέλεσμα να διευρύνει την παρουσία της στις δυτικές αγορές, κερδίζοντας μεγαλύτερο μερίδιο στο οικοσύστημα της ΑΙ. Κάτι που σχολίασε ο επικεφαλής της Meta, Μαρκ Ζούκενμπεργκ που τόνισε ότι «αυτός είναι ένας τεράστιος γεωπολιτικός ανταγωνισμός, και η Κίνα τρέχει με όλες της τις δυνάμεις», υπογραμμίζοντας πως «αν πρόκειται να υπάρξει ένα ανοιχτού κώδικα μοντέλο που θα χρησιμοποιούν όλοι, θα θέλαμε να είναι αμερικανικό».
Η OpenAI ήταν εκείνη που άνοιξε τον δρόμο στη νέα εποχή της GenAIμε το ChatGPT, παραμένοντας μέχρι σήμερα το πιο γνωστό μοντέλο. Στο πλευρό της βρίσκονται κι άλλοι ισχυροί παίκτες, όπως η Google, η Anthropic και η xAI του Elon Musk. Επίσης, η Meta, αν και έχει χάσει έδαφος τους τελευταίους μήνες, επιχειρεί να επιστρέψει δυναμικά, δελεάζοντας κορυφαίους επιστήμονες και μηχανικούς από ανταγωνιστές με πρωτοφανείς αποδοχές.
Από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού, η αγορά AI της Κίνας κινείται με εξίσου γρήγορους ρυθμούς. Οι γίγαντες του διαδικτύου — Baidu, Alibaba και η ιδιοκτήτρια του TikTok, Bytedance — συνυπάρχουν με ανερχόμενες startups όπως οι Zhipu και Moonshot.
Η τεχνολογική πρόοδος είναι εμφανής καθώς το Ernie της Baidu και το Qwen της Alibaba πλησιάζουν τις αμερικανικές πλατφόρμες σε κρίσιμους τομείς, όπως η συλλογιστική ικανότητα και ο προγραμματισμός. Το DeepSeek έχει τη δυνατότητα να λύνει περίπλοκα λεκτικά προβλήματα, ενώ το Zhipu μπορεί να δημιουργεί σύντομα βίντεο με αποτελέσματα που θυμίζουν τα κορυφαία εργαλεία της Δύσης.
Μάλιστα, η νεοφυής Manus προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον με την κυκλοφορία ενός «agent» γενικής χρήσης που εκτελεί εργασίες όπως δημιουργία υπολογιστικών φύλλων και έρευνα στο διαδίκτυο, παρόμοια με τα εργαλεία της OpenAI.
Παρά τις εντυπωσιακές επιδόσεις, οι Αμερικανοί εκτιμούν ότι οι Κινέζοι αντίπαλοι παραμένουν ένα βήμα πίσω. Σε διεθνείς πίνακες αξιολόγησης — όπως το Chatbot Arena και το αυστηρό Humanity’s Last Exam — τα αμερικανικά μοντέλα εξακολουθούν να υπερέχουν. Το Humanity’s Last Exam, το οποίο έχει σχεδιαστεί από ειδικούς ασφάλειας AI με χιλιάδες ερωτήσεις σε μαθηματικά, επιστήμες και άλλα γνωστικά πεδία, αποτελεί το πιο απαιτητικό τεστ. Μέχρι τα μέσα του 2025, μόνο τρεις εταιρείες είχαν περάσει το όριο του 20% επιτυχίας: η OpenAI, η Google και η xAI. Αντίθετα, το DeepSeek σημείωσε 14% και το Qwen της Alibaba μόλις 11%.
Ο διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, Sam Altman, μιλώντας σε ακρόαση στην Ουάσινγκτον τον Μάιο, παραδέχτηκε πως «είναι πολύ δύσκολο να πούμε πόσο πιο μπροστά είμαστε. Αλλά θα έλεγα ότι δεν είναι μεγάλο το χρονικό περιθώριο».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
