Στο συνέδριο του Ελληνο-Αμερικανικού Επιμελητηρίου, που πραγματοποιήθηκε στις 2 και 3 Δεκεμβρίου, ο Χρήστος Ταραντίλης, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και εταίρος της EY (Ernst & Young), ανέλυσε τον ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στη διάδοση και την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.
Ο κ. Ταραντίλης σημείωσε ότι, σύμφωνα με έρευνες, οι ψευδείς και παραπλανητικές ειδήσεις μπορούν να δηλητηριάσουν την πολιτική αντιπαράθεση, να ενισχύσουν την κοινωνική πόλωση και να υπονομεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Τόνισε ακόμη πως τα πρόσφατα δεδομένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν ότι οι ανησυχίες για την AI ως εργαλείο χειραγώγησης της δημόσιας γνώμης βρίσκονται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου.
Εξέφρασε ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο η AI επηρεάζει την εμπειρία των χρηστών στις ψηφιακές πλατφόρμες. Μέσω της συνεχούς καταγραφής προσωπικών δεδομένων, η AI δημιουργεί εξατομικευμένα προφίλ συμπεριφοράς, προβάλλοντας περιεχόμενο που ευθυγραμμίζεται με τα ενδιαφέροντα ή προκαλεί έντονα συναισθήματα. Επιπλέον, μηχανισμοί όπως η αυτόματη κύλιση και οι προσωποποιημένες συστάσεις περιορίζουν την προσοχή των χρηστών σε μια αυτοτροφοδοτούμενη πληροφόρηση.
Αυτή η διαδικασία έχει, σύμφωνα με τον κ. Ταραντίλη, δύο βασικές επιπτώσεις: Πρώτον, ενισχύει τις υπάρχουσες πεποιθήσεις των χρηστών, μειώνοντας την έκθεσή τους σε διαφορετικές απόψεις και ιδέες. Αυτό δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων, καθώς απουσιάζει η αντίσταση από αντίθετες φωνές. Δεύτερον, το περιεχόμενο που προβάλλεται με βάση συναισθηματικά ερεθίσματα μπορεί να αποπροσανατολίσει από την αξιοπιστία των πληροφοριών, με αποτέλεσμα την ενίσχυση ψευδών ισχυρισμών ή ακραίων απόψεων.
Ο κ. Ταραντίλης υπογράμμισε την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, συνδυάζοντας τεχνολογική καινοτομία, θεσμικές παρεμβάσεις και κοινωνική ευαισθητοποίηση. Πρότεινε την ανάπτυξη συστημάτων AI για τον προ-έλεγχο ύποπτου περιεχομένου, ώστε να αναγνωρίζονται και να αποκλείονται ψευδείς ειδήσεις προτού διαδοθούν μαζικά.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη συνεργασία σε πραγματικό χρόνο μεταξύ ψηφιακών πλατφορμών και επαγγελματιών ελέγχου γεγονότων, για τον άμεσο εντοπισμό και τη σήμανση ψευδών ειδήσεων. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης των πολιτών στην αναγνώριση της παραπληροφόρησης, με έμφαση στην κριτική σκέψη, τη χρήση πολλαπλών πηγών και τη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες λαϊκού ελέγχου γεγονότων.
Σημαντική θεωρεί επίσης τη διαφάνεια στη λειτουργία των αλγορίθμων των ψηφιακών πλατφορμών, ώστε οι χρήστες να κατανοούν πώς και γιατί προβάλλεται συγκεκριμένο περιεχόμενο. Επιπλέον, επεσήμανε την ανάγκη για ανθρώπινη επίβλεψη σε περιπτώσεις όπου η AI αδυνατεί να διακρίνει μεταξύ διατύπωσης γνώμης και κακόβουλης παραπληροφόρησης.
Σε θεσμικό επίπεδο, ο καθηγητής του ΟΠΑ πρότεινε την υποχρεωτική σήμανση περιεχομένου που δημιουργείται με AI, όπως deepfakes ή αυτόματα παραγόμενα κείμενα, ώστε να διακρίνεται η τεχνητή τους προέλευση.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, ο κ. Ταραντίλης σημείωσε ότι η AI επιτρέπει στους δημοσιογράφους να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε ερευνητική δημοσιογραφία και κριτική ανάλυση, χάρη στην αυτοματοποίηση εργασιών ρουτίνας και την ανάλυση μεγάλων όγκων δεδομένων. Παρά την τεχνολογική εξέλιξη, επισήμανε ότι η ανθρώπινη διαίσθηση και επιμονή του δημοσιογράφου παραμένουν αναντικατάστατες.