Δεξαμενόπλοια που φέρονται να εμπλέκονται σε λαθραίες μεταφορές αργού πετρελαίου για λογαριασμό της Ρωσίας και του Ιράν χρησιμοποιούν παραθαλάσσια γραφεία στις νήσους Κουκ για να συγκαλύπτουν τις δραστηριότητές τους, σύμφωνα με ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου σχετικά με τις δυτικές κυρώσεις.
Σε κοντινή απόσταση από πιτσαρία στο απομονωμένο αρχιπέλαγος του Ειρηνικού βρίσκεται το γραφείο της Maritime Cook Islands, του νηογνώμονα που καταγράφει τη μεγαλύτερη ανάπτυξη παγκοσμίως.
Πολλοί ξένοι εφοπλιστές καταβάλλουν σημαντικά ποσά ώστε τα πλοία τους να φέρουν τη σημαία του πολυνησιακού αρχιπελάγους, ακόμη κι αν δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ τη χώρα.
Σύμφωνα με δεδομένα για τις αμερικανικές κυρώσεις, 20 δεξαμενόπλοια που είναι νηολογημένα στις νήσους Κουκ ερευνώνται για πιθανές λαθραίες μεταφορές ρωσικού ή ιρανικού πετρελαίου την περίοδο 2024-2025.
Επιπλέον, άλλα 14 δεξαμενόπλοια υπό τη σημαία των νήσων Κουκ περιλαμβάνονται στη μαύρη λίστα βρετανικής βάσης δεδομένων για τις κυρώσεις την ίδια περίοδο.
Η Νέα Ζηλανδία, ο στενότερος διπλωματικός εταίρος των νήσων Κουκ, χαρακτήρισε «ανησυχητικό και εξοργιστικό» το γεγονός ότι το αρχιπέλαγος φαίνεται να συμβάλλει στην παράκαμψη των κυρώσεων.
Εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών Ουίνστον Πίτερς επεσήμανε ότι η Νέα Ζηλανδία έχει εκφράσει επανειλημμένα ανησυχίες για τον τρόπο διαχείρισης του νηογνώμονα των νήσων Κουκ, εδώ και πολλά χρόνια.
Οι νήσοι Κουκ, αν και διαθέτουν διοικητική αυτονομία, διατηρούν «ελεύθερη σύνδεση» με τη Νέα Ζηλανδία, η οποία συνεχίζει να παρεμβαίνει σε τομείς όπως η άμυνα και η εξωτερική πολιτική.
Η ιδιωτική εταιρεία Maritime Cook Islands, που λειτουργεί με εκχώρηση αρμοδιοτήτων από την κυβέρνηση και εποπτεύεται από την εθνική αρχή ρύθμισης μεταφορών, διαχειρίζεται όλα τα συναφή ζητήματα του κράτους.
Τα δημόσια έσοδα από την παραχώρηση δικαιωμάτων ναυσιπλοΐας αυξήθηκαν κατά περισσότερο από 400% τα τελευταία πέντε χρόνια, ξεπερνώντας τα 151.000 ευρώ, σύμφωνα με τα δημοσιονομικά στοιχεία των νήσων Κουκ.
Η ναυτιλιακή εφημερίδα Lloyd’s List ανέδειξε το 2023 τη Maritime Cook Islands ως τον «ταχύτερα αναπτυσσόμενο νηογνώμονα» διεθνώς.
Ωστόσο, η ευνοϊκή αυτή δραστηριότητα για τα δημόσια ταμεία συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις.
Το βρετανικό think tank Royal United Services Institute (RUSI) εκτιμά ότι το Ιράν και η Βόρεια Κορέα εκμεταλλεύονται εδώ και χρόνια νηογνώμονες μικρών κρατών του Ειρηνικού, όπως τα νησιά Παλάου, Τουβαλού και Νιούε.
«Στόλος φάντασμα» και κυρώσεις
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2024, τα νησιά Κουκ περιλαμβάνονται στα κράτη των οποίων η σημαία χρησιμοποιείται από «δεξαμενόπλοια-φαντάσματα» που μεταφέρουν ρωσικό αργό πετρέλαιο.
Τον Απρίλιο, ναυτιλιακή εταιρεία με έδρα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κατηγορήθηκε ότι διευκόλυνε λαθρεμπόριο καυσίμων αξίας «εκατομμυρίων δολαρίων», ενεργώντας για λογαριασμό του ιρανικού στρατού στον Κόλπο.
Σύμφωνα με τις ΗΠΑ, η εταιρεία αυτή διαθέτει δεξαμενόπλοια υπό σημαίες Μπαρμπάντος, Γκάμπιας, Παναμά και νήσων Κουκ.
Όπως επισημαίνει ο καθηγητής Αντόν Μοϊσεγένκο από το εθνικό πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, ειδικός στις κυρώσεις και τα οικονομικά αδικήματα, «πολλά πλοία που φέρουν σημαία νήσων Κουκ έχει ταυτοποιηθεί πως ανήκουν στον στόλο φάντασμα» της Ρωσίας.
Οι δυτικές κυρώσεις έχουν στόχο να περιορίσουν τα έσοδα του Ιράν και της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου, ώστε να μειωθεί η χρηματοδότηση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και του πολέμου της Μόσχας στην Ουκρανία.
Προκλήσεις στη διεθνή δικαιοσύνη
Ο καπετάνιος και δύο αξιωματικοί δεξαμενόπλοιου εγγεγραμμένου στον νηογνώμονα των νήσων Κουκ, που φέρεται να ανήκει στον στόλο αυτό, κατηγορήθηκαν για εσκεμμένη κοπή καλωδίων στη Βαλτική στα τέλη του 2024.
Φινλανδικό δικαστήριο δήλωσε αναρμόδιο για την υπόθεση, επισημαίνοντας ότι «τα δικαστήρια του κράτους σημαίας του πλοίου ή του κράτους προέλευσης έχουν ποινική αρμοδιότητα» για τέτοιες περιπτώσεις.
Όπως σχολιάζει ο κ. Μοϊσεγένκο, «δεν υπάρχει αληθινά διεθνής μηχανισμός για να υποχρεώνει τα κράτη σημαίας ευκαιρίας να τηρούν τις υποχρεώσεις τους».
Η Maritime Cook Islands διαβεβαίωσε πως «ουδέποτε έχει εγγράψει πλοία στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις» και διαθέτει συστήματα για την αποτελεσματική επιτήρηση και εντοπισμό παράνομων δραστηριοτήτων.
Η εταιρεία υπογράμμισε επίσης ότι δεν έχει λάβει γνώση για ανησυχίες σχετικές με παραβιάσεις κυρώσεων ή άλλες καταχρήσεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
