Δομική μεταρρύθμιση του συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης

Aυξανόμενο ενδιαφέρον για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) διαπιστώνει το υπουργείο Παιδείας. Το παραπάνω αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, από το μεγάλο αριθμό των εγγραφών στην ΕΕΚ, γεγονός που οφείλεται εν πολλοίς στις νέες δομές που προστέθηκαν την τελευταία χρονιά και στο διπλό μηχανογραφικό, αναφέρουν πηγές του υπουργείου.

Ενδεικτικά, ο αριθμός των νέων ηλικίας 18-20 ετών που εγγράφηκαν στα Δημόσια Ι.Ε.Κ. το 2021 σχεδόν διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2020. Για αυτό το ΥΠΑΙΘ θέλει να εντάξει όσες περισσότερες σχολές στην ΕΕΚ για να τονώσει τη ζήτηση που ήδη υπάρχει.

Επίσης, σύντομα αναμένεται να παρουσιαστεί το Στρατηγικό Σχέδιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Διά Βίου Μάθησης και Νεολαίας 2022-2024, το οποίο «θα ενισχύσει το ήδη υπάρχον πλαίσιο λειτουργίας της ΕΕΚ που θεσπίστηκε με το νόμο 4763 του 2020».

Λόγω «του πολυδιάστατου ζητήματος» της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, το ΥΠΑΙΘ έχει προχωρήσει «σε μια δομική μεταρρύθμιση και σφαιρική αναδιάρθρωση του συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης».

Θεσπίστηκαν 3 νέα όργανα διακυβέρνησης της EEK (Κεντρικό Συμβούλιο ΕΕΚ, Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή, Συμβούλια Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας) με συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και φορέων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Τα όργανα αυτά είναι ήδη «πλήρως λειτουργικά και έχουν πραγματοποιήσει πολλές εποικοδομητικές συναντήσεις, στις οποίες, μεταξύ άλλων, ανιχνεύουν τις συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς εργασίας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και πραγματοποιούν εισηγήσεις για τη λειτουργία της ΕΕΚ και τη χάραξη πολιτικής σε σχετικά ζητήματα». Για παράδειγμα:

• το Θεματικό Παράρτημα ΙΕΚ Σουφλίου του ΙΕΚ Διδυμοτείχου θα παρέχει (μεταξύ άλλων) την ειδικότητα σηροτροφίας-μεταξουργίας, με σημαντικές δυνατότητες για πρακτική άσκηση σε τοπικές επιχειρήσεις (το Σουφλί φημίζεται για την παραγωγή μεταξιού), οι οποίες συνεργάζονται με κορυφαίους οίκους παγκοσμίως.
• το Θεματικό ΙΕΚ STEAM (επιστήμη-τεχνολογία-μηχανική-τέχνες-μαθηματικά) στο Αιγάλεω, το οποίο ήδη παρέχει, μεταξύ άλλων, «ειδικότητες του μέλλοντος» όπως τεχνικός τρισδιάστατης εκτύπωσης, τεχνικός αυτοματισμών, web designer, web developer, τεχνικός εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και σύντομα θα παρέχει τις ειδικότητες του τεχνικού ψηφιακής γεωργίας, του τεχνικού επαυξημένης πραγματικότητας (virtual reality), του τεχνικού αυτοματισμών ναυτιλίας, του τεχνικού blockchain και άλλες.
• το Θεματικό Παράρτημα ΙΕΚ Ι.Μ. Βελλάς του ΙΕΚ Ιωαννίνων - μια σύγχρονη εκπαιδευτική δομή σε ένα μικρό χωριό - προωθεί την ανάπτυξης του αγροδιατροφικού τομέα, με ειδικότητες όπως αρωματικά φυτά, γαλακτοκομία-τυροκομία, μελισσοκομία, αμπελουργία-οινολογία, υποστηρίζοντας τους νέους που δραστηριοποιούνται στην αγροδιατροφή να μαθαίνουν νέες τεχνικές και να παράγουν προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε συνεργασία και με πανεπιστήμια και φορείς σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τη φετινή χρονιά ιδρύθηκαν 16 νέες δομές Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ), στις οποίες φοιτούν συνολικά 3.970 σπουδαστές:

• Πρότυπα ΕΠΑ.Λ.: Ιδρύθηκαν ήδη τα πρώτα 6 Πρότυπα ΕΠΑ.Λ. σε 6 Περιφέρειες, στα οποία φοιτούν 800 μαθητές και δρομολογείται η ίδρυση 19 επιπλέον Πρότυπων ΕΠΑ.Λ.
• Θεματικά Ι.Ε.Κ.: Στοχεύουν στην υποστήριξη μίας ολιστικής εφαρμογής και λειτουργίας συναφών ειδικοτήτων που αντιστοιχούν σε στοχευμένους αναπτυξιακούς τομείς της οικονομίας και σε ευρύτερες ανάγκες του κοινωνικού συνόλου. Ήδη λειτουργούν 5 Θεματικά Ι.Ε.Κ. στους τομείς STEAM (επιστήμη-τεχνολογία-μηχανική-τέχνες-μαθηματικά), Υγείας, Περιβάλλοντος και Αθλητισμού, και Πρωτογενούς Τομέα, Μεταποίησης Προϊόντων και Βιώσιμης Ανάπτυξης, σε 4 περιφέρειες, στα οποία φοιτούν 1.753 καταρτιζόμενοι.
• Πειραματικά Ι.Ε.Κ.: Λειτουργούν 5 Πειραματικά Ι.Ε.Κ., σε 5 περιφέρειες, στα οποία φοιτούν 1.417 καταρτιζόμενοι. Συνολικά προγραμματίζεται να λειτουργήσουν 15 Πειραματικά και Θεματικά Ι.Ε.Κ.
• Οι προσφερόμενες θέσεις στα δημόσια ΙΕΚ έχουν αυξηθεί κατά 2000 για το έτος 2021-22 και με την προσφορά νέων ειδικοτήτων προβλέπεται η συνεχής αύξησή τους τα επόμενα χρόνια. Συνολικά 23,347 καταρτιζόμενοι φοιτούν στα 126 δημόσια ΙΕΚ αρμοδιότητας του υπουργείου Παιδείας.
• Εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού όλων των Εργαστηριακών Κέντρων της χώρας που εξυπηρετούν τις δομές της ΕΕΚ με επενδύσεις άνω των 114 εκ. ευρώ μέσω πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.
• Υλοποίηση του προγράμματος της αμειβόμενης πρακτικής άσκησης για τους καταρτιζόμενους των Ι.Ε.Κ. της χώρας: 15.097 καταρτιζόμενοι είναι πρακτικά ασκούμενοι σήμερα.
• Εκσυγχρονισμός 336 προγραμμάτων σπουδών της επαγγελματικής εκπαίδευσης για τα ΕΠΑΛ και 130 οδηγών για την κατάρτιση για τα ΙΕΚ.
• Προαγωγή της εξωστρέφειας της ΕΕΚ και καλλιέργεια συνεργασιών με άλλους φορείς - έχουν υπογραφεί Πρωτόκολλα Συνεργασίας με Πανεπιστήμια, Επιμελητήρια και τρίτους φορείς τα οποία προβλέπουν, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση του εκπαιδευτικού έργου των Ι.Ε.Κ. μέσω επιμορφωτικών δράσεων, κοινών δραστηριοτήτων, αξιοποίησης από τους καταρτιζόμενους Ι.Ε.Κ. εξειδικευμένων εργαστηριακών χώρων, ή/και πραγματοποίηση πρακτικής άσκησης σε τρίτους φορείς.
• Θέσπιση του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων που παρέχει πιστοποίηση των προσόντων σε συγκεκριμένα επίπεδα, κατ' αντιστοιχία με εκείνα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων. Ενδεικτικά, κατά το 2020 και 2021, πάνω από 20.000 υποψήφιοι συμμετείχαν σε Εξετάσεις Πιστοποίησης. Έτσι, διασφαλίζεται, ότι οι σπουδαστές της ΕΕΚ:
• Μπορούν να αναζητούν νέες ευκαιρίες για μόρφωση και επαγγελματική εξέλιξη, καθώς συνδέονται όλοι οι δρόμοι της εκπαίδευσης και δεν υπάρχει εκπαιδευτικό αδιέξοδο π.χ. Εάν κάποιος αποφοιτήσει από ΙΕΚ, μπορεί να δώσει κατατακτήριες εξετάσεις για την εισαγωγή του σε τμήμα ΑΕΙ σε συναφές με το πτυχίο του αντικείμενο, με όρους που θέτει το ίδιο το ΑΕΙ ή εάν κάποιος επιλέξει να παρακολουθήσει Επαγγελματική Σχολή Κατάρτισης (επίπεδο 3), στη συνέχεια μπορεί να επιλέξει τη συνέχιση της εκπαίδευσής του στη 2η τάξη ΕΠΑΛ (επίπεδο 4).
• Έχουν επίγνωση του επιπέδου των προσόντων τους και μπορούν να έχουν το αντίστοιχο επαγγελματικό αντίκρισμα στην αγορά εργασίας.
• Μπορούν να αναγνωρίσουν τα προσόντα τους σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι αλλαγές και επενδύσεις στο σύστημα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης εξασφαλίζουν, σύμφωνα με το υπουργείο, «αναβάθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης ως ουσιαστικό μοχλό στήριξης της ελληνικής οικονομίας και του νέου αναπτυξιακού πρότυπου της χώρας, καθώς συμβάλλει στην επίλυση του εξής οξύμωρου: την ίδια στιγμή που έχουμε νεανική ανεργία, υπάρχει αυξημένη ζήτηση για συγκεκριμένες ειδικότητες, για τεχνικά επαγγέλματα, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ανταπόκριση. Οι αλλαγές στην ΕΕΚ συνδέουν την επαγγελματική εκπαίδευση με την αγορά εργασίας, ώστε να καλυφθεί αυτή η δυσαρμονία που παρατηρείται μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στα τεχνικά επαγγέλματα, και να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της ανεργίας των νέων».