Τι είναι τα «κόκκινα» τιμολόγια και πώς αλλάζουν τα δεδομένα στην ενέργεια

Μια νέα σελίδα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ανοίγει με την έλευση των λεγόμενων «κόκκινων» τιμολογίων, που φιλοδοξούν να φέρουν την επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές πληρώνουν για το ρεύμα που καταναλώνουν. 

Η ΡΑΑΕΥ με εισήγηση που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση προτείνει μία πέμπτη κατηγορία τιμολογίων - πέρα από τα γνωστά μπλε, πράσινα, κίτρινα και πορτοκαλί - φιλοδοξώντας να φέρει ευελιξία, προβλεψιμότητα αλλά και δυνατότητα συνδρομητικής τιμολόγησης.

Η νέα κατηγορία αφορά ευέλικτα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, τα οποία δεν συνδέονται με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς. 

Η βασική τους καινοτομία είναι ότι περιλαμβάνουν ένα εκ των προτέρων καθορισμένο «ευέλικτο στοιχείο» χρέωσης, που μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με την κατανάλωση και όχι από εξωτερικούς παράγοντες. Το στοιχείο αυτό καθιστά τα τιμολόγια πιο προσιτά και πιο «κατά παραγγελία» για τις ανάγκες κάθε νοικοκυριού ή επιχείρησης.

Πρακτικά, τα κόκκινα τιμολόγια μπορούν να λειτουργούν σαν συνδρομητικές υπηρεσίες, όπως τα πακέτα κινητής τηλεφωνίας. 

Ο πελάτης προπληρώνει ένα πάγιο ποσό για ένα πακέτο κιλοβατωρών, και αν το ξεπεράσει, πληρώνει επιπλέον με σταθερή τιμή. Μια τέτοια προσέγγιση φέρνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια λογική flat fee, που εφαρμόζεται ήδη σε άλλες αγορές.

Σύμφωνα με τη ΡΑΑΕΥ, ενδεικτικά τα ευέλικτα τιμολόγια μπορεί να περιλαμβάνουν:

• κλιμακωτή τιμολόγηση ανά επίπεδο κατανάλωσης, για παράδειγμα μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (ευρώ/ημέρα ή ευρώ/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (ευρώ/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας,
• μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (ευρώ/ημέρα ή ευρώ/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (ευρώ/kWh), ανά εξάμηνο της ετήσιας διάρκειας της Σύμβασης Προμήθειας,
• μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (ευρώ/ημέρα ή ευρώ/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (ευρώ/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης και μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (ευρώ/ημέρα ή ευρώ/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (ευρώ/kWh) για την εκτός βαθμίδας κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας.

Τα κύρια χαρακτηριστικά των ευέλικτων τιμολογίων:

• Η ελάχιστη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας των Ευέλικτων Προϊόντων ορισμένου χρόνου είναι δώδεκα μήνες.
• Επιτρέπεται η χρέωση ρήτρας πρόωρης αποχώρησης του πελάτη από τη Σύμβαση Προμήθειας. Στην περίπτωση αυτή, η ρήτρα είναι αναλογική και μειώνεται αναλόγως του κόστους που δημιουργεί στον Προμηθευτή η πρόωρη αποχώρηση του πελάτη.
• Στα Ευέλικτα τιμολόγια δύναται να προσφέρονται εκπτώσεις. Το ύψος της έκπτωσης, η συνθήκη ενεργοποίησής της και ο τρόπος υπολογισμού της αναγράφεται αναλυτικά στους Ειδικούς Όρους της Σύμβασης Προμήθειας.
• Στην περίπτωση παροχής έκπτωσης συνέπειας, αυτή αποδίδεται και στον τελικό λογαριασμό του πελάτη.
• Το ευέλικτο στοιχείο του τιμολογίου δύναται να περιλαμβάνει και διαφοροποίηση της τιμής λόγω κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής (peak – off-peak).

Το παράδειγμα του Picasso

Η καινοτομία αυτή έχει ήδη δοκιμαστεί από την αγορά. Το τιμολόγιο Picasso της Protergia προσφέρει σταθερό μηνιαίο κόστος για συγκεκριμένη κατανάλωση – π.χ. 39,99€/μήνα για 1.875 kWh – και δημιούργησε έντονη συζήτηση για το αν μπορεί να ενταχθεί στα μπλε ή σταθερά τιμολόγια. 

Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφορμή για την εισήγηση της ΡΑΑΕΥ να καθιερωθεί ξεχωριστή, «κόκκινη» κατηγορία.

Πώς θα ωφεληθεί ο καταναλωτής και πώς αλλάζει η δυναμική στην αγορά

Ο μεγάλος κερδισμένος από την αλλαγή είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα είναι ο καταναλωτής, αφού τα κόκκινα τιμολόγια έρχονται να καλύψουν το κενό ανάμεσα στα παραδοσιακά σταθερά (μπλε) και τα κυμαινόμενα (πράσινα/κίτρινα) τιμολόγια, προσφέροντας κάτι ενδιάμεσο, σταθερότητα με ευελιξία.

Για τους παρόχους ρεύματος, τα κόκκινα τιμολόγια αποτελούν ένα νέο πεδίο ανταγωνισμού, όχι πλέον μόνο στις τιμές αλλά και στη δομή των προϊόντων. Ήδη εταιρείες προσφέρουν εξειδικευμένα πακέτα π.χ. για φοιτητές και προσθέτουν υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας όπως τεχνική βοήθεια, ενεργειακές συμβουλές ή ακόμη και επιδοτούμενες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας.

Επιπλέον, μέσω του νέου Οδικού Χάρτη για την εξοικονόμηση ενέργειας, από το 2026 οι πάροχοι θα μπορούν να χρηματοδοτούν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης (π.χ. φωτοβολταϊκά, αντλίες θερμότητας) και να αποπληρώνονται μέσω του λογαριασμού ρεύματος. 

Έτσι, ο λογαριασμός δεν θα περιλαμβάνει μόνο το κόστος ενέργειας, αλλά και δόσεις για έργα που βελτιώνουν την κατανάλωση και μειώνουν το αποτύπωμα του καταναλωτή.

Αν και είναι νωρίς για ασφαλή συμπεράσματα, είναι ξεκάθαρο ότι οι αλλαγές αυτές διαμορφώνουν ένα πιο ώριμο και ανταγωνιστικό περιβάλλον στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.