Η «μαγική» εικόνα του Προϋπολογισμού: Αύξησης των εσόδων με μείωση φόρων

Φοροελαφρύνσεις με ταυτόχρονη αύξηση των φορολογικών εσόδων το 2026 επιτυγχάνει ο προϋπολογισμός του 2026, ο οποίος θα εξακολουθήσει να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα, που οδηγούν στην αποκλιμάκωση του χρέους.

Τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού σε δημοσιονομική βάση, μετά την αφαίρεση των επιστροφών φόρων, προβλέπεται να διαμορφωθούν μια ανάσα από τα 80 δισ. ευρώ, στο ποσό των 79.983 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.949 εκατ. ευρώ ή 3,8% έναντι της εκτίμησης του 2025.

Την ίδια ώρα όμως ο προϋπολογισμός του 2026 θα έχει απώλειες εσόδων ύψους 1,76 δισ. ευρώ από τις μειώσεις των φόρων και τις παροχές που περιλαμβάνονται στο πακέτο της ΔΕΘ, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η αυξητική πορεία των φορολογικών εσόδων ούτε οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Ο λόγος που εξηγεί αυτή τη φαινομενική «παραδοξότητα» είναι η άνοδος του ΑΕΠ και της οικονομικής δραστηριότητας που αντανακλάται στην αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων λόγω της αναπροσαρμογής των αποδοχών στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα.

Ειδικότερα, τα φορολογικά έσοδα το 2026, αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 73.645 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.498 εκατ. ευρώ ή 3,5% έναντι του 2025, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας.

Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 40.872 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.658 εκατ. ευρώ ή 4,2% έναντι του 2025, καθώς:

• Τα έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 29.229 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.603 εκατ. ευρώ έναντι του 2025.
• Τα έσοδα από τους ΕΦΚ προβλέπονται στο ποσό των 7.460 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 53 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2025.

Αυξημένοι φόροι από τα υψηλότερα κέρδη των επιχειρήσεων

Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 26.757 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 690 εκατ. ευρώ ή 2,6% έναντι του 2025, με την αύξηση να οφείλεται στην φορολογία των επιχειρήσεων, εξέλιξη που οφείλεται στην προβλεπόμενη αυξημένη κερδοφορία για τη χρήση 2025.

Αντίθετα, οριακή μείωση θα εμφανίσουν οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, λόγω της μειωμένης παρακράτησης σε μισθούς και συντάξεις που θα εφαρμοστεί από τον προσεχή Ιανουάριο. Ειδικότερα:

• Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 15.815 εκατ. ευρώ, μειωμένος κατά 75 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2025, ως απόρροια των νέων παρεμβάσεων και κυρίως της αναμόρφωσης της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος, με εκτιμώμενη απώλεια εσόδων ύψους 1.218 εκατ. ευρώ και παρά την προβλεπόμενη αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας, των συντάξεων και της αναμενόμενης νέας αύξησης του κατώτατου μισθού.
• Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να ανέλθει στο ποσό των 8.576 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 788 εκατ. ευρώ έναντι του 2025, λόγω των εκτιμώμενων αυξημένων αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων κατά το τρέχον φορολογικό έτος, τα οποία θα δηλωθούν το έτος 2026.

Από τις υπόλοιπες πηγές φορολογικών εσόδων ξεχωρίζουν οι παρακάτω:

• Από τους φόρους και τους δασμούς επί εισαγωγών προβλέπονται έσοδα ύψους 432 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 27 εκατ. ευρώ έναντι του 2025.
• Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.328 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 83 εκατ. ευρώ έναντι του 2025. Μέρος της μεταβολής προκύπτει από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 50% για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους (και την κατάργησή του το έτος 2027).
• Από τους λοιπούς φόρους επί παραγωγής προβλέπονται έσοδα ύψους 661 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 155 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2025, κυρίως λόγω της πρόβλεψης για είσπραξη ποσού ύψους 200 εκατ. ευρώ από τη συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στα κέρδη της ΤτΕ.
• Οι φόροι κεφαλαίου προβλέπεται να ανέλθουν σε 250 εκατ. ευρώ, χωρίς να παρουσιάζουν μεταβολή έναντι του 2025.
  Τα έσοδα από τους λοιπούς τρέχοντες φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 2.345 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 52 εκατ. ευρώ έναντι του 2025.
• Τα έσοδα από μεταβιβάσεις αναμένεται να ανέλθουν στο ποσό των 10.930 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 1.623 εκατ. ευρώ έναντι του 2025, κυρίως λόγω της αύξησης των εσόδων από το ΤΑΑ κατά 1.657 εκατ. ευρώ, μετά την προσαρμογή κατά ESA.
• Τα λοιπά τρέχοντα έσοδα προβλέπεται να διαμορφωθούν στο ποσό των 2.274 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 688 εκατ. ευρώ έναντι του 2025, κυρίως λόγω της μείωσης των εσόδων από τα μερίσματα των φορέων του Δημοσίου κατά 76 εκατ. ευρώ, της αρνητικής επίδρασης των προκαταβολών από τα ευρωπαϊκά προγράμματα κατά 305 εκατ. ευρώ, των μειωμένων επιστροφών από ΝΠΔΔ για εκτέλεση έργων επενδύσεων κατά 82 εκατ. ευρώ καθώς και λόγω των μειωμένων τόκων καταθέσεων που εισπράττει το Ελληνικό Δημόσιο κατά 194 εκατ. ευρώ.

Οι μειώσεις των φόρων

Η άνοδος των φορολογικών εσόδων το 2026 θα προκύψει παρά τη μεγάλη απώλεια που προκαλεί η υλοποίηση των ελαφρύνσεων του πακέτου της ΔΕΘ. Ειδικότερα:

• Οι μειώσεις των συντελεστών της φορολογικής κλίμακας για όλους, τα έξτρα αφορολόγητα για νέους έως 25 και έως 30 ετών, για τις οικογένειες με παιδιά, έχουν κόστος (και αντίστοιχο όφελος για τους φορολογούμενους) που εκτιμάται σε 1,22 δισ. ευρώ για το 2026 και σε 1,6 δισ. ευρώ για το 2027. Για τους μισθωτούς και συνταξιούχους, το όφελος θα καταστεί εμφανές από τη μειωμένη παρακράτηση φόρου από τον Ιανουάριο του 2026. Θα ωφεληθούν περίπου 2,5 εκατ. μισθωτοί-συνταξιούχοι το 2026, ενώ το 2027 ο αριθμός των κερδισμένων θα αυξηθεί προς τα 4 εκατομμύρια, με την προσθήκη των επαγγελματιών και των αγροτών.
• Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες κατά 30-35%, τα αυτοκίνητα από 7% έως και 74% και για τα σκάφη αναψυχής. Το μέτρο θα ωφελήσει 477.000 φορολογούμενους και θα κοστίσει στον προϋπολογισμό 40 εκατ. ευρώ.
• Η μείωση του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και τριετής εξαίρεση από το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για τις νέες μητέρες, με κόστος 10 εκατ. ευρώ.
• Η εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα κατά το έτος γέννησης του τέκνου καθώς και για τα επόμενα δύο έτη.
• Η μείωση κατά 50% το 2026 και κατάργηση το 2027 του ΕΝΦΙΑ κύριας κατοικίας για φορολογούμενους που κατοικούν σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους, με ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 75 εκατ. ευρώ.
• Η μείωση από την 1η/1/2026 κατά 30% του ΦΠΑ, σε 19 νησιά του Αιγαίου με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, με δημοσιονομικό κόστος 25 εκατ. ευρώ.
• Η επέκταση και για το έτος 2026 της φοροαπαλλαγής διάρκειας τριών ετών για κενά ακίνητα που θα διατεθούν σε μακροχρόνια μίσθωση, με κόστος 10 εκατ. ευρώ για το 2026 και 19 εκατ. ευρώ για το 2027.
• Η μείωση της φορολογίας των εισοδημάτων από ενοίκια, με τη θέσπιση από το 2026 ενδιάμεσου συντελεστή 25% αντί 35%, για τα μισθώματα μεταξύ 12.000 και 24.000 ευρώ, με δημοσιονομικό κόστος 90 εκατ. ευρώ.
• Η παράταση της μη επιβολής ΦΠΑ στις μεταβιβάσεις νέων οικοδομών μέχρι το τέλος του 2026, με ετήσιο κόστος 18 εκατ. ευρώ.
• Η παράταση της μείωσης του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτηρίων για τα έτη 2025 και 2026, με εκτιμώμενο κόστος 5 εκατ. ευρώ ετησίως.

Αυξήσεις μισθών και συντάξεων

Πέραν των μειώσεων φόρων, δημοσιονομικό κόστος έχουν τα μέτρα:

• Οι αυξήσεις αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων, οριζόντια από τον Απρίλιο λόγω της αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και σειράς επιδομάτων για ορισμένες κατηγορίες υπαλλήλων.
• Οι αυξήσεις αποδοχών των συνταξιούχων, που περιλαμβάνουν το επίδομα των 250 ευρώ, στα τέλη Νοεμβρίου, την αύξηση των συντάξεων κατά 2,4% από τιον Ιανουάριο και την άρση της επίδρασης της προσωπικής διαφοράς στις συντάξιμες αποδοχές, ώστε να μην μειώνονται λόγω της Ειδικής Εισφοράς Αλληλεγγύης, εξαιτίας της αναπροσαρμογής τους.